Elektron asboblar va mikroelektronika

Fotorezistorlar. YOrug’lik nurlanish ta`sirida qarshiligini o`zgartiradigan yarim o`tkazgichli asbobga fotorezistor deb ataladi. Foto¬rezistorlar ichki fotoelektrik effekt asosida ishlaydi. YOrug’lik tahsirida ba`zi bir yarim o`tkazgichlarning qarshiligi bir necha o`n marta kamayishi zanjirdagi tokning ko`payishiga olib keladi.

2-rasm

Fotorezistorlarning sezgirligi 1 V kuchlanishda bilan ulchanib, eng yaxshi yuqori chastotali fotorezistorlarning sezgirligi 400—500 ga etadi.

Fotorezistor ikki gruppadan tashkil topgan izolyatsion plastinka bo`lib, ular orasiga yorug’lik sezuvchi qatlam - yarim o`tkazgich surtiladi (2-rasm, a).
Fotorezistor tuzilishi jixatdan, shisha taglik 1 ga maxkamlangan va plastmassa korpusga joylashtirilgan yarim o`tkazgich 2 dan iboratdir. YArim o`tkazgichning chekkalariga metall kontaktlar 3 maxkamlanadi, uning markaziy qismi esa korpusdagi darcha tagiga joylashtiriladi. Asbobning ishlash prinsipi yorug’lik nuri tushirilganda fotorezistor qarshiligining o`zgarishiga asoslangan. Qarshilikning o`zgarish chegaralari yarim o`tkazgich¬ning tipiga, yoritilish intensivligiga va yorug’likning spektral tarkibiga bog’liq. Fotorezistorning qorong’ilikdagi qarshiligining yorug’likdagi qarshiligiga nisbati 10 ga yaqin bulishi mumkin.
Fotorezistorlar turli releli sxemalarda (masalan, nur yordamida xar xil qurilmalarni ulash yoki uzish, detallarni avtomatik tarzda sinash kabilarda) ishlatiladi
Nazorat savollari
1. Qanday emissiya fotoelektron emissiya deb ataladi?
2. Qanday fotoeffekt turlarini bilasiz?
3. Fotodiodni tuzilishi va ishlash prinsipini nimalardan iborat?
4. Fotodiodni asosiy xarakteristikalarini ko`rsating?
5. Fotorezistorni tuzilish va ishlash prinsipi tushuntirib bering?
6. Fotodiod, fotorezistor qaysi soxalarda ishlatiladi?

3.2. MAVZU: YORUG’LIK DIODLARI VA ULARNING QO`LLANILISHI
Reja.
1) Yorug’lik diodi.