Elektromagnit maydon nazariyasi asoslari

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Chastota diapazonining nomi	Diapazon chegaralari	Chastota diapazonining nomi	Diapazon chegaralari
Крайние низкие, КНЧ Chegaraviy past chastota	3 — 30 Гц	Декамегаметровые Dekamegametrli	100 — 10 Мм
Сверхнизкие, СНЧ Oʻta past chastota	30 – 300 Гц	Мегаметровые Megamatrli	10 — 1 Мм
Инфранизкие, ИНЧ Infra past chastota	0,3 — 3 кГц	Гектокилометровые Gektokilomatrli	1000 — 100 км
Очень низкие, ОНЧ Juda past chastota	3 — 30 кГц	Мириаметровые Mirametrli	100 — 10 км
Низкие частоты, НЧ Past chastota	30 — 300 кГц	Километровые Kilometrli	10 — 1 км

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Chastota diapazonining nomi	Diapazon chegaralari	Chastota diapazonining nomi	Diapazon chegaralari
Средние, СЧ Oʻrta chastota	0,3 — 3 МГц	Гектометровые Gektometrli	1 — 0,1 км
Высокие частоты, ВЧ Yuqori chastota	3 — 30 МГц	Декаметровые Dekametrli	100 — 10 м
Очень высокие, ОВЧ Juda yuqori chastota	30 — 300 МГц	Метровые Metrli	10 — 1 м
Ультравысокие,УВЧ Ultra yuqori chastota	0,3 — 3 ГГц	Дециметровые Detsimetrli	1 — 0,1 м
Сверхвысокие, СВЧ Oʻta yuqori chastota	3 — 30 ГГц	Сантиметровые Santimetrli	10 — 1 см
Крайне высокие, КВЧ Chegaraviy yuqori chastota	30 — 300 ГГц	Миллиметровые Millimetrli	10 — 1 мм
Гипервысокие, ГВЧ Giper yuqori chastota	300-3000 ГГц	Децимиллиметровые Detsimillimetrli	1 — 0,1 мм

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.
EMM ning asosiy manbalari
• EM ning asosiy manbalari qatoriga quyidagilar kiradi:
• Elektr transport vositalari (tramvaylar, trolleybuslar, poezdlar,…)
• Elektr uzatish liniyalari (shahar yoritgichlari, yuqori kuchlanish,…)
• Elektr simlari (binolar, telekommunikatsiyalar,…) antennalar)
• Sun’iy yo‘ldosh va uyali aloqa (uzatuvchi antennalar)
• Radarlar
• Shaxsiy kompyuterlar
Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Biologik ta’siri

1. Elektr va magnit maydonlari ularning ta'sir zonasiga kiradigan barcha biologik ob'ektlarning holatiga ta'sir qiluvchi juda kuchli omillardir.

2. Masalan, elektr uzatish liniyalarining elektr maydonining ta'sir qilish sohasida hasharotlar xatti-harakatlarida o'zgarishlarni ko'rsatadi: shunday qilib, asalarilarda tajovuzkorlik, tashvish kuchayishi, samaradorlik va mahsuldorlikning pasayishi, malikalarni yo'qotish tendentsiyasi qayd etiladi; qo'ng'izlar, chivinlar, kapalaklar va boshqa uchuvchi hasharotlarda xatti-harakatlarning o'zgarishi, shu jumladan pastki dala darajasiga harakat yo'nalishining o'zgarishi kuzatiladi

3. Rivojlanish anomaliyalari o'simliklarda tez-tez uchraydi - gullar, barglar, poyalarning shakli va o'lchamlari tez-tez o'zgaradi, qo'shimcha gulbarglar paydo bo'ladi. Sog'lom odam elektr uzatish liniyalari sohasida nisbatan uzoq vaqt qolishdan aziyat chekadi.

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Qisqa muddatli ta'sir qilish (daqiqa) faqat yuqori sezgir odamlarda yoki allergiyaning ayrim turlari bo'lgan bemorlarda salbiy reaktsiyaga olib kelishi mumkin. Misol uchun, 90-yillarning boshlarida ingliz olimlarining ishlari yaxshi ma'lum bo'lib, bu bir qator allergiya bilan og'rigan odamlarda elektr tarmog'i maydoni ta'sirida epilepsiya tipidagi reaktsiya paydo bo'lishini ko'rsatdi. Elektr uzatish liniyalarining elektromagnit maydonida uzoq vaqt (oylar - yillar) odamlarning qolishi bilan kasalliklar asosan inson tanasining yurak-qon tomir va asab tizimlarida rivojlanishi mumkin. So'nggi yillarda onkologik kasalliklar ko'pincha uzoq muddatli oqibatlarga olib keladi.

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Sanitariya me'yorlari

Sobiq SSSRda 60-70-yillarda o'tkazilgan EMM sanoat chastotasi ning biologik ta'sirini o'rganish asosan elektr komponentining ta'siriga qaratilgan edi, chunki magnit komponentning tipik darajadagi sezilarli biologik ta'siri eksperimental ravishda topilmadi.

1970-yillarda aholi uchun EP IF bo'yicha qat'iy standartlar joriy etildi va bugungi kungacha ular dunyodagi eng qattiq standartlardan biri hisoblanadi. Ular sanitariya me'yorlari va qoidalarida 2971-84-sonli "Aholini sanoat chastotasining o'zgaruvchan tokining havo elektr uzatish liniyalari tomonidan yaratilgan elektr maydonining ta'siridan himoya qilish" da belgilangan. Ushbu standartlarga muvofiq, barcha elektr ta'minoti ob'ektlari loyihalashtirilgan va qurilgan.

Elektromagnit to'lqinlarning chastota bo'yicha xalqaro tasnifi.

Sanitariya me'yorlari

Dunyo bo'ylab magnit maydon hozirda sog'liq uchun eng xavfli deb hisoblanishiga qaramay, Rossiyada aholi uchun magnit maydonning maksimal ruxsat etilgan qiymati standartlashtirilmagan. Sababi, tadqiqot va normalarni ishlab chiqish uchun mablag‘ yo‘q. Elektr tarmoqlarining aksariyati ana shu xavfni hisobga olmasdan qurilgan.

Shvetsiyalik va amerikalik mutaxassislarning bir-biridan mustaqil ravishda onkologik kasalliklarga olib kelmaydigan uzoq muddatli ta'sir qilish sharoitlari uchun xavfsiz yoki "normal" daraja sifatida elektr uzatish liniyalarining magnit maydonlari ta'sirida yashovchi aholini ommaviy epidemiologik tekshiruvlari asosida. 0,2 - 0,3 mkT magnit induksiya oqimi zichligi qiymatini tavsiya qildi.