Elektromagnetizm K. P. Abduraxmanov, V. S. Xamidov

Qarshiligi R va induktivligi L bo‘lgan zanjirni olamiz. Tashqi EYuK ta;sirida o‘zgarmas tok oqaboshlaydi

t = 0 vaqtda tok manbaini uzamiz. Tok kamayishiga qarshilik ko‘rsatuvchi o‘zinduksiya EYuK paydo bo‘ladi.

+
O‘tkazuvchan konturda tok kuchining istalgan o‘zgarishida EYuK xosil bo‘liadi, natijada konturda qo‘shimcha toklar, o‘zinduksiya ekstratoklari paydo bo‘ladi.

Zanjirni uzishdagi toklar

O‘zinduksiya toki yoki

O‘zgaruvchan kattaliklarni qisqartirsak va

integrallasak

tok manba’ini uzganda tok kuchi birdaniga kamayish o‘rniga eksponensial ravishda kamayadi.

Zanjirni ulashdagi toklar

Om qonuniga asosan yoki

Zanjirni ulaganda, tashqi EYuKdan tashqari tok ortishishiga

qarshilik ko‘rsatuvchi o‘zinduksiya EYuK paydo bo‘ladi.

Uning echimi

O‘rnatilgan tok

- relaksasiya vaqti – tok kuchi е marta oshadigan vaqt.

Tok manba’ini ulaganda tok kuchi eksponensial ravishda ortadi.

O‘zaro induksiya hodisasi

O‘zaro induksiya deb, boshqa zanjirdagi tok kuchining o‘zgarishi yoki ikkita zanjirlarning bir – biriga nisbatan joylashishi o‘zgarganda, elektromagnit induksiyasi EYuK qo‘zg‘atilishiga aytiladi.

1 konturda I1 tok oqqanda magnit oqimi boshqa konturni sizib o‘tadi yoki teskarisi sodir bo‘ladi
Proporsionallik koeffisientlarini
konturning o‘zaro induktivligi
deb ataladi.

O‘zaro induksiya xodisasi

Konturlarning birida tok kuchining o‘zgarishi, boshqasida EYuKni induksiyalaydi
Konturlarning o‘zaro induktivligi konturlarning geometrik shakli, o‘lchamlari, ularning o‘zaro joylashishi va muhitning magnit singdiruvchanligiga bog‘liq bo‘ladi.