Elektrokimyoviy tahlil usullari. Potensiometriya. Nazariy asoslari va dori viositalari

[N⁺]-eritmadagi vodorod ionining konsentratsiyasi.
m- vodorod ioni uchun stexiometrik koeffitsent.


Standart elektrod potensiali.
Standart elektrodlari sifatida elektrod potensialini o‗lchash uchun mo‗ljallanilgan qaytar elektrodlar ishlatiladi: Standart elektrodlar quyidagi talablarga javob beradi:

1. 
   Potensialni belgilovchi elektrodning ichki reaksiyasi termodinamik qaytar bo‗lishi kerak.
   
2. 
   Elektrodning qutblanuvchanligi kam bo‗lishi, ya‘ni undan elektr toki o‗tganda o‗z potensialini nihoyatda kam o‗zgartirishi kerak
   
3. 
   Elektrod uzoq vaqt saqlaganda va turli xil sharoitlarda ham o‗z potensialini o‗zgartirmasligi shart.
   

Standart sharoitda standart vodorod elektrodiga (SVE) nisbatan o‗lchangan redoksi juftlikning elektrod potensiali standart elektrod potensiali deyiladi va ₀ bilan belgilanadi (standart holatdagi ionlar potensiali nolga teng deb olingan).
Turli haroratda va vodorodning 101,325 kPa bosimida standart vodorod potensiali shartli ravishda nolga tenglashtirilgan. Vodorod elektroni platinaga mayda disperss kukuni qavati bilan qoplangan elektrod bo‗lib, uning yuzasida 101,325 kPa bosimda vodorod o‗tkazilib turadi.


Elektrodlar.
Indikator elektrodlar tekshiriladigan eritmaning elektrod potensialini o‗lchash uchun xizmat qiladi. Elektrod-eritma sirti chegarasida sodir bo‗ladigan elektr kimyoviy jarayonning mexanizmiga ko‗ra indikator elektrodlari quyidagilarga bo‗linadi:

1. 
   Oksidlanish-qaytarilish (oksred) elektrodlar, bunday elektrodlarda elektronlar almashinisi kuzatiladi.
   
2. 
   Birinchi, ikkinchi va uchinchi tur metal va metalmas elektrodlar, bunday elektrodlarda elektron- ion almashinishi kuzatiladi.
   
3. 
   Ion selektiv membranali elektrodlar: bunday elektrodlarda ion almashinishi sodir bo‗ladi.
   

Metal indikatorli elektrodlar kumush, platina, simob, qo‗rg‗oshin va boshqa turli xil metalardan tayyorlanadi. Metal elektrodlar ionlarga sezgir, eritmaga tushurilganda oksidlanish-qaytarilish sistemalarini hosil qiladi. Masalan : Ag⁺+e^- ⮀ Ag sistemasida elektrod potensiali faqat eritmadagi kation
konsentratsiyasiga bog‗liq bo‗ladi. Bunday elektrodlar birinchi turdagi elektrod deyiladi. Ularga simobli, kumushli elektrodlar, amalgama guruhidagi elektrodlar va boshqa metal elektrodlari kiradi. Bu turdagi elektrodlarga vodorod elektrodlari ham kiradi.
Metalda erigan gaz holidagi vodorod, vodorod ionlari bilan oksidlanish-qaytarilish sistemasi hosil qiladi.