Elektrokimyoviy tahlil usullari. Potensiometriya. Nazariy asoslari va dori viositalari

Potensiometriya - tekshiriluvchi eritmaga tushurilgan elektrodning rN – potensial o‗zgarishini aniqlashga asoslangan. Bu o‗zgarish konsentratsiya va xaroratga bog‗liq holda kechadigan kimyoviy reaksiya natijasida amalga oshadi.

Potensiometrik usulini dori moddalarni aniqlashda qo‗llanilishi.
Potensiometrik tahlil usuli sanoatning turli sohalarida kimyoviy tahlilini nazorat qilishda va moddalarning miqdorini aniqlashda keng qo‗llaniladi. Potensiometriya usuli o‗tgan asrdan ma‘lum bo‗lsada, Daniyalik kimyogar Zerensen tomonidan rN haqidagi tushunchani fanga kiritganidan (1909y) so‗ng rivojlanib ketdi. Potensiometrik usul bevosita va bilvosita usullarga bo‗linadi. Bevosita potensiometriya usulida potensialni belgilovchi moddaning aktivligi elektrod potensiali asosida aniqlanadi. Bu usul ionlar aktivligini to‗g‗ridan-to‗g‗ri aniqlashga imkon beradigan yagona usul hisoblanadi. U quyidagi turlarga bo‗linadi: ph-metriya-eritmalarning ph qiymati, kislota va asoslarning kislota-asoslik konstantalarini, ionometriya – ph--metriyaning rivojlanishi natijasida mustaqil usul sifatida shakllangan zamonoviy usullardan biridir. Bu usulda indikator elektrodi sifatida turli xil ion selektiv elektrodlar qo‗llaniladi.
Oksereduktametriya – oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari va oksered juftlik potensiallarini tekshirishga asoslangan usul bo‗lib, uning yordamida oksered juftlikning standart va real potensiallari, ular yordamida esa turli xil konstantalar, hamda kinetik kattaliklar aniqlanadi. Bevosita potensiometrik usullar kimyoviy va elektr kimyoviy reaksiyaga qatnashuvchi elektrodlar soni, kimyoviy reaksiyalarning stexiometrik va aktivlik koeffitsentlari kabi ko‗rsatkichlarini aniqlash imkonini beradi.
Potensiometriya usulida tekshiriladigan eritmalarga tushirilgan elektrodlarning potensiallari o‗lchanadi. 1898 yilda V.Nernst elektrod potensialining eritmadagi moddalar konsentratsiyasiga bog‗liqligini, termodinamik mohiyatini isbotladi. Xozirgi davrda elektrod potensiali deganda, taqqoslash (asosan, vodorod) elektrodi bilan istalgan oksidlanish-qaytarilish yoki boshqa reaksiyaga mos elektrod orasida yuzaga keladigan elektr yurituvchi kuch (EYUK) tushuniladi.