Elektrokimyoviy tahlil usullari. Potensiometriya. Nazariy asoslari va dori viositalari

Shisha elektrod.
Shisha elektrod – diametri 15-20 mm,devor qalinligi 0,05 – 0,1mm bo‗lgan shisha shar bo‗lib, ph--ga sezgir shishadan tayyorlangan, qalin trubkaga yopishtirilgan bo‗ladi.
Sharli trubka AgCl – eritmasi bilan to‗yintirilgan vodorod xlorid eritmasi bilan to‗ldirilgan va ichiga kumush simi tushurilgan. Eritma doimiy aktivlangan vodorod ionlarini saqlaydi. Agar ionlarni tekshiriluvchi eritmaga tushurilsa shisha membranani ichki va tashqi yuzalari orasida potensiallar ayirmasi ₁-₂ hosil bo‗ladi.

Potensiallar ayirmasining o‗zgarishi shishali membrananing ph- -ko‗rsatkichiga nisbatan sezgirligiga bog‗liq.
Ichki taqqoslovchi elektrodlar membrananing ichki va tashqi yuzasi orasidagi potensiallar ayirmasini aniqlashga imkon beradi. Tekshiriluvchi modda potensiallarini o‗lchashda shishali membrananing ichki yuzasi potensiali doimiy bo‗lib qoladi, tashqi yuza potensiali esa tekshiriluvchi eritmaning ph- – muhitiga bog‗liq bo‗ladi.
Membrana yuzasi kremniy kislotasining gidrodlangan geli bilan qoplangan bo‗lsa, gelning ichki va tashqi qismida diffuzion potensial yuzaga keladi. Standart va tekshiriluvchi eritmalarning ph- - qiymati bir xil bo‗lsa, ichki va tashqi qatlami gel bilan bir xil qoplangan bo‗lsa, diffuzion potensiallari ham teng bo‗ladi, lekin belgilari jihatidan qarama-qarshi bo‗ladi. Ularning potensiallari yig‗indisi 0 ga teng bo‗ladi.
Real sharoitda potensiallar yig‗indisi 0 dan farq qiladi- potensial assimetriyasi. SHishali elektrod bilan ph- – ni aniq o‗lchashga oksidlovchi va qaytariluvchilar xalaqit qilmaydi. SHishali elektrod yordamida ph- 0 dan 12 –13 gacha kislotali va ishqoriy eritmalar bilan ishlash mumkin.


Cho‗ktirish va kompleks hosil qilish usullarida indikatorli elektrodlarning qo‗llanilishi.

Ag
Bu usullarda kumush va simob elektrodlari ishlatiladi. Eritmada Hg/Hg⁺² va Ag/Ag⁺ sistemalari hosil bo‗ladi. Ag va Hg elektrodlar yordamida kumush, simob ionlarining konsentratsiyasini va Ag⁺, Hg⁺² ionlari bilan kam eruvchi tuz yoki komplekslar hosil qiladigan ionlar konsentatsiyasini potensiometrik usulda o‗lchanadi. Agar eritma kam eriydigan tuz eritmasi bilan to‗yintirilgan bo‗lsa, u holda elektrod potensiali anion konsentrsiyasiga bog‗liq bo‗ladi.

Chunki
^{ =  +} 0,059 ^.lg
Ag⁺