Электродинамика k. P. Abduraxmanov, V. S. Xamidov, M. F. Raxmatullaeva

Bo‘ylama to‘qinlarda muhitning zarrachalari to‘lqin tarqalish yo‘nalishi bo‘ylab tebranadilar.

Ko‘ndalang to‘lqinlarda muhit zarrachalari to‘lqin tarqalish yo‘nalishiga perpendikulyar yo‘nalishlarda tebranadilar.

Bo‘ylama to‘lqinlarning tarqalish tezligi

Bo‘ylama to‘lqinlarning tarqalish tezligi

Vb =

dan iborat. Bu erda E – Yung moduli; ρ – elastik muhitning zichligi.

Ko‘ndalang to‘lqinning tarqalish tezligi

Vk =

dan iborat.

Bu erda G – siljish moduli. Yung moduli siljish modulidan katta bo‘lgani uchun ( E > G ) , bo‘ylama to‘lqin tezligi ko‘ndalang to‘lqin tezligidan kattadir:

Vb > Vk .

• 
  

To‘lqin tenglamasi

Muhit zarrachalarining muvozanat holatlaridan sijishi – to‘lqin jarayonining xarakteristikasidir. Siljishning vaqtga va koordinataga bog‘liqligi to‘lqin tenglamasi deb ataladi.

To‘lqin manbai koordinatasi 0 nuqtada bo‘lganda muhit zarrachalari quyidagi garmonik qonun bo‘yicha tebranadilar:

Bu yerda A, ω, - tebranishning amplitudasi, siklik chastotasi va boshlang‘ich fazasidir. U holda 0X o‘qidagi M nuqtada ξ kattalikning tebranishi tebranishdan faza bo‘yicha orqada qoladi:

• 
  

To‘lqin uzunligi deb to‘lqin frontining T bir davrga teng vaqtda ko‘chgan masofasiga aytiladi.
А- to‘lqin amplitudasi
Т- tebranish davri
ν- to‘lqin chastotasi
λ-to‘lqin uzunligi
А- to‘lqin amplitudasi
λ- to‘lqin uzunligi

To‘lqindagi zarrachaning tebransih tenglamasi

To‘lqindagi x=0 tekislikda yotgan barcha nuqtalar garmonik qonun bo‘yicha tebranadilar.