Электродинамика к. P. Abduraxmanov, V. S. Xamidov, M. F. Raxmatullaeva

N – tirqishlar soni
Difraksiyaviy panjarada barcha tirqishlardan chiquvchi difraksiyalangan kogerent nurlar dastasining ko‘p nurli interferensiyasi amalga oshiriladi.
Difraksiyaviy panjara doimiysi
Asosiy maksimumlar kuzatiladigan shart
Asosiy minimumlar kuzatiladigan shart
Bosh maksimum amplitudasi har bir tirqishdan chiqayotgan tebranishlar amplitudalarining yig‘indisidir.
Bosh maksimumning jadalligi shu yo‘nalishdagi bitta tirqish hosil qiladigan tebranish jadalligidan katta.
To‘rtta tirqishdagi difraksiyaviy manzara (N=4)
Difraksiyaviy panjara hosil qiladigan asosiy maksimumlar soni
Qo‘shimcha mimumlar kuzatiladigan shart

Interferensiya manzarasini tirqishlar orasidagi masofaga bog‘liq o‘zgarishi

Rentgen nurlarining difraksiyasi.

Uch o‘lchovli, panjara doimiysiga ega bo‘lgan kristallar rentgen nurlanishi difraksiyasini kuzatish uchun qo‘llaniladi.
-sirpanish burchagi
Jadallik maksimumlari atomlar tekisligidan aks etgan, bir xil fazada bo‘lgan barcha to‘lqinlar yo‘nalishida kuzatiladi

- Vulf-Bregg ifodasi
Difraksiyaviy panjaraning aniqlash kuchi
Difraksiyaviy panjaraning aniqlash kuchi
deb o‘lchovsiz
kattalikka aytiladi. Bu kattalik ikkita yonma-yon turgan spektral chiziqlarni alohida aniqlash imkoniyatini ko‘rsatadi.
А) –ikkita chiziq alohida chiziqlar deb tasavvur qilinadi;
Б) –ikkita chiziq bitta deb tasavvur qilinadi

Difraksiyaviy panjaraning aniqlash kuchi

Difraksiyaviy panjaraning aniqlash kuchi

Agarda, bitta maksimum markazi, ikkinchisining markazidan taxminan d,eng kichik to‘lqin uzunligi masofasida joylashsa, bu holda spektral chiziqlar alohida aniqlangan hisoblanadilar.
Difraksiyaviy panjara uchun aniqlash kuchi R = mN ga tengdir. Bu yerda N tirqishlar soni, m – maksimum kuzatilish tartibi.