Электродинамика k. A. Bobojonov, D. Sh. Saidov 6 ma’ruza tabiiy fanlar kafedrasi 2021 Optika

Yorug‘lik to‘lqinlarining kogerentligi
To’lqin fronti sirtida yotgan barcha ikkilamchi manba’lar bir- biriga nisbatan kogerentdir. Fazoning istalgan nuqtasidagi to‘lqinlar amplituda va fazasi – bu ikkilamchi manba’lar nurlagan to‘lqinlar interferensiyasi natijasidir.
---
atom
Atomlarining alohida qisqa impulsga o‘xshash uzuq-uzuq yorug‘lik nurlanishi – to‘lqin tizmasi deb ataladi.
Nurlanish vaqti τ = 10-8 s
Bir tizimning o‘rtacha davom etadigan vaqti – kogerentlik vaqti deb ataladi.
Kogerentlik faqat tasma davomida saqlanib, kogerentlik vaqti nurlanish vaqtidan ortiq bo‘la olmaydi.
Istalgan nomonoxromatik yorug’lik to’lqinlarini bir-birini o‘rnini oladigan, bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan garmonik tizimlar majmuasidan iborat deb hisoblash mumkin
To‘lqin interferensiyasi kuzatilishi sharti ularning kogerentligidadir, ya’ni bir necha tebranma va to‘lqin jarayonlarining vaqt bo‘yicha va fazoda bir-biriga muvofiq ravishda kechishidir.
Bir tizimning o‘rtacha davom etadigan vaqti – kogerentlik vaqti deb ataladi.
Interferensiya hodisasini kuzatish imkonini beradigan ikkita yorug‘lik manba’ning o‘lchamlari va o‘zaro joylashishi fazoviy kogerentlik deb ataladi.
Fazoviy kogerentlik uzunligi (yoki kogerentlik radiusi) deb, ko‘ndalang yo‘nalishda to‘lqin tarqalishning maksimal masofasiga aytiladi.

manba’dan chiqqan monoxromatik yorug‘lik to‘lqin S tor tirqishli 1 ekranga tushadi va undan o‘tib S1 vа S2 tirqishli 2 ekranga o‘tadi.

• manba’dan chiqqan monoxromatik yorug‘lik to‘lqin S tor tirqishli 1 ekranga tushadi va undan o‘tib S1 vа S2 tirqishli 2 ekranga o‘tadi.

• Bu ikki tirqish kogerent to‘lqinlar manbai hisoblanadi. S1 vа S2 tirqishdan chiqqan kogerent to‘lqinlar E ekranda bir-birini ustiga tushib shu sohada interferensiya manzarasini hosil qiladi.