Elektroakustika

Yoqa mikrofonlari. 
Alohida guruh mikrofonlariga ko‘krak yoki 
yoqa mikrofonlari kiradi. Ular televidenie va tovush kuchaytirish 
tizimlarida qo‘llaniladi. 
Yoqa mikrofonlari odatda bosim qabul qilgich bo‘lib, ular yengil va 
o‘lchamlari kichik va kiyimga maxsus biriktiriladigan moslamaga ega 
(5.36-rasm). Bu mikrofonlar turiga SK97 - 0 (AKG), MKE10 
(Sennheiser), KMKE400 (Nevaton) va b.q. kiradi. 
Bu mikrofonlarning afzalliklari va kamchiliklari bor. Birdan-bir 
afzalligi shundaki, bu notiqning erkinligi, mikrofonning foydali tovush 
manbaiga yaqinligi. 

---

146 
5.38-rasm. Yoqa mikrofoni 
Kamchiligi - mikrofonni ko‘krak qafasiga yaqinligi, bu past 
chastotalarning rangiga ta’sir ko‘rsatadi. Ko‘pchilik hollarda manba 
bloki notiqlarga noqulayliklar yaratadi. Mikrofon kabellari kiyimlarga 
ishqalanib shovqin hosil qiladi. Undan tashqari bunday mikrofonlarni 
qo‘llashda psixologik noqulayliklar ham mavjud. 
Ochiq havoda ishlash uchun mo‘ljallangan mikrofon
lar har 
qanday havoda ishlashga mo‘ljallangan bo‘lishi kerak: yomg‘ir, qor, 
shamol va h.k. Shu maqsadlarda odatda dinamik mikrofonlar 
qo‘llaniladi. Ular boshqa turdagi mikrofonlarga qaraganda chidamliroq. 
Shamolga qarshi chidamliligini oshirish maqsadida, ular shamolga 
qarshi qalpoqcha bilan jihozlanadi. Bu mikrofonlarda alohida ta’minot 
manbaining bo‘lmasligi ularning afzalligidir. Ko‘chalarda reportajlar 
olib borish uchun qo‘l mikrofonlaridan foydalanish maqsadga 
muvofiqdir, chunki ular shamol va tasodifiy turtkilarga chidamli. 
Bunday mikrofonlarga misol tariqasida G‘-115 (Sopu) va MD -83 
(Mikrofon -M) keltirish mumkin. Ochiq joyda tovush kuchaytirishda 
yuqoridagi sabablarga ko‘ra yo‘nalgan mikrofonlardan foydalanish 
afzal, shu aytish lozimki mikrofonlarga qor, yomg‘ir tegmasligi kerak 
(ayvoncha yoki kichik budka bo‘lishi kerak). 
 
Nazorat savollari 

---

147 
1.Mikrofonlar qanday klassifikatsiyalanadi va qanday asosiy texnik 
tavsiflarini bilasiz? 
2.Bosim qabul qilgich va bosim gradienti qabul qilgichlarni tushuntiring.
3.Elektr va akustik kombinatsiyalangan mikrofonlarning tuzilishini 
tushuntiring. 
5.39-rasm 
4.G‘altakli mikrofonning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntiring. 
5.G‘altakli 
mikrofon 
sezgirligining 
chiziqli 
chastota 
tavsifini 
shakllantirish mexanizmini tushuntiring. 
6.Tasmali mikrofonning tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntiring.
7.Tasmali mikrofon bosim gradienti qabul qilgich qo‘zg‘aluvchi 
qismining xususiy chastotasi tanlash nimaga asoslangan? 
8.Kondensatorli mikrofonning ishlash prinsipini tushuntiring. 
9.5.40 a-rasmdagi mikrofonning ishlash prinsipini tushuntiring? 
10.5.40 b-rasmdagi mikrofonning ishlash prinsipini tushuntiring? 
11.5.40 v-rasmdagi mikrofonning ishlash prinsipini tushuntiring? 

---

148 
5.40-rasm 
12.5.41-rasmdagi 
yo‘nalganlik 
diagrammasi 
boshqarilidigan 
kondensatorli mikrofonning ishlash prinsipini tushuntiring? 
5.41-rasm 
13.Mikrofonning o‘tkir yo‘nalganlik xususiyatlariga erishish prinsipini 
tushuntiring. 
14.RZM mikrofonlarning ishlash prinsipini tushuntiring 
15.AV mikrofonli stereofonik tizimning ishlash prinsipini tushuntiring. 

---

149 
16.XU mikrofonli stereofonik tizimning ishlash prinsipini tushuntiring. 
17.MS mikrofonli stereofonik tizimning ishlash prinsipini tushuntiring 
18.Mikrofonlarni ishlatish prinsipi qanday? 

---

150