Elektr yuritmani koordinatalarini rostlash usullari Reja: Elektr yuritma koordinatalarini rostlashni asosiy ko`rsatkichlari

Aim.uz

Elektr yuritmani koordinatalarini rostlash usullari

Reja:

1. Elektr yuritma koordinatalarini rostlashni asosiy ko`rsatkichlari.

2. O`zgarmas tok dvigatellarini tezligini rostlash usullari.

3. O`zgaruvchan tok dvigatellarini tezligini rostlash usullari.

Hozirgi zamon ishlab chiqarishda o`zgaruvchan tezlikda ishlaydigan va mexanizmlar ko`p uchraydi. Bunday mashina va mexanizmlarda tezlikni rostlash evaziga yuqori ish unumiga hamda talab darajasidagi ish sifatiga erishiladi. Tezlikni rostlash mexanik va elektrik usullar bilan amalgam oshriladi. Lekin elektrik usul qo`llanilganda ishchi mashina kinematikasi soddalashadi, texnik iqtisodiy ko`rsatkichlari yaxshilanadi.

Tezlikni rostlash uchun u yoki bu usulni tanlash barcha usullarni texnik iqtisodiy ko`rsatkichlarini taqqoslash orqali bajariladi.

Elektr yuritmani tezligini rostlashni turli usullarini xarakterlovchi asosiy ko`rsatkichlarga quyidagilar kiradi:

1. 
   Rostlash chegarasi;
   
2. 
   Tekislik;
   
3. 
   Iqtisodit ko`rsatkich;
   
4. 
   O`rnatilgan tezlikda turg`un ishlay olish;
   
5. 
   Turli tezliklardagi yuklama.
   

Rostlash chegarasi maksimal va minimal aylanishlar tezliklari nisbatan orqali topiladi, yani _.

Rostlash tekisligi ikki qo`shni tezliklar nisbati orqali xarakterlanadi:

_

Rostlash iqtisodiy ko`rsatkichlari capital va ishlatish sarflari miqdori bilan baholanadi.

O`rnatilgan tezlikda turg`un ishlay olish rostlash xarakteristikasini kattaligi bilan belgilanadi.

Turli tezliklarda yuklama dvigatel tokini miqdori bilan aniqlanadi.

1.Parallel qo`zg`otishli o`zgarmas tok dvigatelini aylanish tezligini rostlash.

Parallel qo`zg`otishli dvigatelni tezlik xarakteristikasi tenglamasidan kelib chiqadiki, uni tezligini o`zgartirishni (rostlashni) uchta usuli mavjud ekan:

1. 
   Yakor zabjiridagi qarshilikni rostlash;
   
2. 
   Dvigatel qo`zg`atish tokini o`zgartirib rostlash`
   
3. 
   Dvigatelga qo`yilgan kuchlanishni o`zgartirib rostlash.
   

Parallel qo`zg`atishli dvigatelni elektr sxemasi 1-rasmda ko`rsatilgan.

1-rasm. Parallel qo`zg`atishli o`zgarmas tok dvigatelini elektr sxemasi.

Parallel qo`zg`atishli o`zgarmas tok dvigatelini yakor zanjiriga qarshiliklar kiritilganda uni mexanik xarakteristikalari 2-rasmda ko`rsatilgan.



2-rasm. Parallel qo`zg`atishli o`zgarmas tok dvigatelini yakor zanjiriga qarshiliklar kiritilganidan so`ng mexanik xarakteristikalari. 1-tabiiy xarakteristika_
2.3 qarshiliklar kiritilgandagi xarakteristikalar _ishchi mashina qarshilik momenti; 1,2,3,-har hil qarshiliklardagi mexanik xarakteristikadir.

Magnit oqimini o`zgartirish (qo`zga`tish toki orqali) orqali dvigatel tezligi o`zgartirilsa 3-rasmdagi mexanik xarakteristikalar olinadi.

3-rasm. Parallel qo`zg`atishli dvigatel tezligini oqim orqali o`zgartirilgandagi mexanik xarakteristikalari.

Elektrodvigatelga qo`yilgan kuchlanishni o`zgartirish orqali tezlik rostlashdagi mexanik xarakteristikalar 4-rasmda ko`rsatilgan.

4-rasm. Parallel qo`zg`atishli dvigatel tezligini tarmoq kuchlanishi orqali o`zgartirilganda mexanik harakteristikalar.

Asinxron elektrodvigatellarni tezligini sozlash usullari.

Asinxron dvigatellarni tezligini rostlash usullarini o`rganishda quyidagi formuladan foydalanamiz:

_

bu erda _- tok chastotasi, _-juft qutblar soni;

_- sirpanish koeffisienti;

_- magnit maydonni aylanishlar soni;

_-rotorni aylanishlar soni.
Quyidagi formuladan ko`rinib turibdiki, asinxron dvigatellarini aylanish sonini o`zgartirish uchun tok chastotasini, juft qutblar sonini o`zgartirish, hamda rotor zanjiriga qo`shimcha qarshilik kiritish kerak.

Tok chastotasi o`zgarganda dvigatel mexanik xarakteristikasini quyidagi ko`rinishga ega bi`ladi (5-rasm).

5-rasm. Asinxron elektrodvigatelni turli tok chastotalaridagi mexanik xarakteristikalari.

Asinxron elektrodvigatel stator cho`lg`amidagi qutblar soni o`zgarganda tezlik qog`onali o`zgaradi (6-rasm).

6-rasm. Asinxron elektrodvigatelni juft qutblar soni o`zgargandagi mexanik varakteristikalari.

Rotor zanjiriga aktiv qarshilik kiritib tezlikni rostlash faza rotorli asinxron dvigatellar uchun qo`llanadi. Rotor zanjiriga qarshilik kiritilganda dvigatel sirpanish koeffsienti oshadi, natijada jadak tezlik kamayadi (7-rasm).

7-rasm. Rotor cho`lg`amiga aktiv qarshilik kiritib tezlikni rostlash.

8-rasm. Faza rotorli asinxron dvigatelbi mexanik xarakteristikalari: _-qarshilik momenti.

Asinxron dvigatel tezligini rostlashni boshqa usullari ham mavjud, yani ularni maxsusu talab qo`yilgan sharoitlardagina qo`llaniladi. Bunday usullar bilan adabiyotlar orqali tanishish mumkin.