Elektr tokidan shikastlangan va boshqa baxtsiz hodisaga uchraganlarga birinchi yordam berish qoidalari

2-rasm. Shikastlangan kishini to‘g‘ri yotqizish tartibi: a) sun‘iy nafas berish oldidan boshini to‘g‘ri yotqizish; b) shikastlangan kishini og‘zini to‘g‘ri ochish tartibi

- agar shikastlangan kishining og‘zini shu yo‘l bilan ochib bo‘lmasa, uning keyingi o‘zak tishlar orasiga taxtacha, metall plastinka yoki qoshiq dastasi va hokazolarni tishlarga zarar yetkazmay tiqib, og‘izni sekin ochish kerak (2-rasm, b);

Jarohatlangan kishini tok ta‘siridan qutqarib olgan zahoti uning holatini aniqlab, so‘ngra sun‘iy nafas oldirishni boshlash kerak. Sun‘iy nafas oldirish "og‘izdan-og‘izga" deb ataluvchi usul bilan, ya‘ni yordam ko‘rsatuvchi kishiga o‘z o‘pkasini toza havoga to‘ldirib, jarohatlangan kishining og‘zi orqali uning o‘pkasiga bu toza havoni yuboriladi (3-rasm). Kishi o‘pkasidan chiqqan havo, ikkinchi odam o‘pkasini ishlashi uchun yetarli miqdorda kislorodga ega bo‘lishi aniqlangan. Bu usulda jarohatlangan kishi chalqancha yotqiziladi, og‘zi ochib tozalanadi. Havo o‘tish yo‘lini ochish uchun boshini bir qo‘li bilan peshonasi aralash ko‘tariladi, ikkinchi qo‘l bilan og‘zidan tortib, og‘zini bo‘yni bilan taxminan bir chiziqda keltiriladi. Shundan keyin ko‘krak qafasini to‘ldirib nafas olib kuch bilan bu havoni jarohatlangan kishining og‘zi orqali puflanadi. Bunda yordam ko‘rsatayotgan kishi og‘zi bilan jarohatlangan kishining og‘zini butunlay berkitilishi va yuzi yoki panjalari yordamida uning burnini berkitishi kerak (3-rasm, b).
Shundan keyin, yordam ko‘rsatuvchi kishi boshini ko‘tarib yana o‘pkasini havoga to‘ldiradi. Bu vaqtda jarohatlangan kishi massiv ravishda nafas chiqazadi (3-rasm, v).

a)

b)

v)