Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Ички ўта кучланишдан имоя
ҳ
4.2.159. Ерга бир фазали ис а туташув токлари си имини компенсация илиш талаб этиладиган 6-35 кВ электр
қ қ
ғ
қ
тармо ларида, тармо нинг ерга нисбатан фазалари си имини линия фазаларни жойлаштириш ва линияларнинг турли
қ
қ
ғ
фазаларида ю ори частотали ало а кондансаторларини жойлаштириш ор али мослаштириш кeрак. Eрга нисбатан фаза
қ
қ
қ
си имларининг носиммeтрия даражаси 0,75 % дан ошмаслиги кeрак.
ғ
Ёй сўндириш-ерлаш рeакторларини ўрнатиш жойи, тармо конфигурацияси, тармо ни исмларга бўлиш имконияти,
қ
қ
қ
аварияли холатлар эхтимоли, тeмир йўллари автоблокировка занжирига ва ало а линиясига таъсир илиш хусусиятларига
қ
қ
асосан танланган бўлиши кeрак.
Ёй сўндириш-ерлаш рeакторларини трансформаторларга уйидагича улаш уланиши мумкин эмас:
қ
а) шиналарга са лагич
қ
лар ор али уланган;
қ
б) си им токлари фа ат битта линия бўйича компенсация илинадиган 
ғ
қ
қ
тармо
а уланган.
ққ
Ёй сўндириш-ерлаш рeакторларини танлаш, я ин
қ
10 йил ичида тармо ни
қ
ривожланишини исобга олган олда,
ҳ
ҳ
тармо нинг 
қ
ерга ис а туташиш 
қ қ
токининг тўли си ими 
қ
ғ
бўйича амалга оширилади.
4.2.160. нейтрали ерланган, изоляция даражаси “3-500 кВ кучланишли ўзгарувчан ток электр урилмалари.
қ
Изоляциянинг электр мустахкамлигига ўйилган талаблар” Давлат стандартига мувофи бўлган, 220 кВ кучланишли куч
қ
қ
трансформаторлари (автотрансформаторлари) нинг чўл амлари изоляцияси кучайтирилган 110-220 кВ тармо ларда, ички ўта
ғ
қ
кучланишларни чeклаш учун маxсус чораларни ўллаш талаб илинмайди.
қ
қ
Изоляция даражаси “3-500 кВ кучланишли ўзгарувчан ток электр урилмалари. Изоляциянинг электр мустахкамлигига
қ
ўйилган талаблар” Давлат стандартига мувофи
бўлган 220 кВ кучланишли куч трансформаторлари
қ
қ
(автотрансформаторлари) чўл амлари, шунингдек 220 кВ трансформатор (автотрансформатор)ларнинг чўл амлари ички ўта
ғ
ғ
кучланишдан ушбу оидаларнинг 4.2.151-банди талабларига мувофи ўрнатиладиган РВМГ русумли вeнтилли
Қ
қ
разрядлагичлар билан имояланган бўлиши кeрак.
ҳ
4.2.161. бир фазали ерга ис а туташиш токлари си имлари компенсация илинмаган хамда гeнeраторлар ва статор
қ қ
ғ
қ
чўл амларини бевосита сув билан совутиладиган синxрон компeнсаторлар мавжуд бўлмаган 3-35 кВ электр тармо ларида,
ғ
қ
шунингдек автоматик ўчишларда, ерга ис а туташган жойларни идиришда, электр урилмаларида таъмирлаш ва
қ қ
қ
қ
профилактик синов ишларини бажаришдаги тезкор улаб узиш ва тларида ёй сўндириш-ерлаш рeакторларидан ва ю орида
қ
қ
кўрсатилган гeнeраторлар ва синxрон компeнсаторлардан ажратилиши мумкин бўлган 3-35 кВ электр тармо ларида,
қ
нeйтралларни ўз-ўзидан бирикишини олдини олиш учун уйидаги чоралар кўрилиши мумкин: изоляция назорати учун
қ
ишлатиладиган 3-35 кВли кучланиш трансформаторларнинг ажратилган учбурчак иккиламчи чўл амига уланган занжирда
ғ
узо ва т 4 А ток о иб ўтишига хисобланган ва аршилиги 25 Ом бўлган резистор уланган бўлиши керак.
қ қ
қ
қ
Си им токи компeнсациясига эга бўлган электр тармо ларидан, статор чўл амлари бевосита сув билан совитадиган
ғ
қ
ғ
гeнeраторлар ва синxрон компeнсаторлардан ажратилиши мумкин бўлган 3-35 кВ электр тармо ларида, изоляция назорати
қ
учун ишлатиладиган кучланиш трансформаторларнинг ажратилган учбурчак иккиламчи чўл амига уланган занжирда
ғ
аршилиги 25 Ом бўлган резистор ва уни ўчириш имконини берувчи урилма уланган бўлиши керак. 
қ
қ
Бундан таш ари, трансформатор-гeнeратор ва синxрон компeнсатор-трансформатор блоклари схемаларида худди
қ
шундай иккинчи резистор кўзда тутилган бўлиши кeрак ва у доимо уланиб турган резисторни феррорезонанс жараёни содир
бўлганда автоматик равишда шунтлаши лозим.
Eрга нисбатан фаза кучланишларини ўлчаш (изоляцияни назорат илиш) ёки нол кeтма-кeтлик кучланишини ўлчашни
қ
талаб илмайдиган 3-35 кВ электр тармо лари ва схемаларида, бирламчи чўл ами ер билан бо ланмаган кучланиш
қ
қ
ғ
ғ
трансформаторларидан фойдаланиш тавсия этилади.
Ёй сўндирувчи рeакторлари ёки статор чўл амлари бевосита сув билан совутиладиган гeнeраторлари (синxрон
ғ
компeнсаторлар) мавжуд бўлган 3-35 кВ электр тармо лари ва схемаларида нeйтралларни ўз-ўзидан бирикишини олдини
қ
олиш учун имоя илиш талаб илинмайди.
ҳ
қ
қ
4.2.162. 500 кВ тармо ларида узунлиги ва сони, тармо схемаси, ўчиргич русумлари, трансформаторларнинг увватлари
қ
қ
қ
ва бош а парамeтрларига бо ли олда, узо ав т давом этадиган кучланиш кўтарилишидан ва коммутацион ўта
қ
ғ қ ҳ
қ
қ
кучланишдан имоя илиш учун чора-тадбирлар кўзда тутилган бўлиши кeрак.
ҳ
қ
Ушбу химоялар ўта кучланишни хисоб-кито
илиш йўли билан амалга оширилади. 500 кВ урилмага рухсат этилган кучланиш кўтарилиши уларнинг таъсир
қ
қ
давомийлигига бо ли холда белгиланади.
ғ қ
4.2.163. 500 кВ тармо ларида коммутацион ўта кучланишлар, иймати 2,5 га тенг бўлган исоблаш карралиги
қ
қ
ҳ
(расчетная кратность) билан чeкланган бўлиши кeрак.
Ускуналар учун xавфли бўлган коммутация кучланишларини чeклаш учун ВЛ да комбинацияланган вентил
разрядлагичлар, электромагнит кучланиш трансформаторлари ёки бош а воситалар ўлланилиши, шунингдeк уларни узо
қ
қ
қ
ва т давом этадиган кучланиш кўтарилишидан чeклаш чоралари билан бирлаштирилиши (шунтловчи рeакторларни ўрнатиш,
қ
схемаларни ўзгартириш тадбирлари, тизим автоматизацияси) лозим. 500 кВ ускунасини ўта кучланишидан имоя илиш
ҳ
қ
воситалари, электр узатишдаги ички ўта кучланишни исоб-китоблари асосида танланиши кeрак.
ҳ
242

---

4.2.164. 220-500 кВ аволи ўчиргичлари мавжуд РУларда, кучланиш трансформаторлари ва ўчиргичлар кучланишини
ҳ
си им бўлгичлари кетма-кет уланганда хосил бўладиган фeррорeсонанс ўта кучланишнинг олдини олиш бўйича чора-
ғ
тадбирлар назарда тутилиши кeрак.