Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Шиналар химояси. Айланиб ўтувчи шина уловчи (бириктирувчи ва секцияли узгичлардаги химоя)
.
3.2.118. Электростанция ва подстанцияларни 110 кВ ва ундан ю ори бўлган йи ма шиналари учун реле имоясини
қ
ғ
ҳ
ало ида ускуналари уйидагилар учун кўзда тутилган бўлиши керак:
ҳ
қ
1.
иккита шиналар системаоари учун (иккиламчи шиналар системаси, бир яримта схема ва бош алар) ва якка
қ
секциялаштирилган шиналар системаси учун;
2.
агар бириктирилган ( ўшимча уланган элементларни химоясини таъсири натижасида 3.2.108. да
қ
келтирилганларига ўхшаш бўлган шиналардаги шикастланишларни узиб ўйиш хамда ушбу шиналарни таъминлайдиган
қ
шахобчалар бўлса секциялаштирилган якка шиналар системаси учун.
3.2.119. Электростанция ва подстанцияларни 35 кВли йи ма шиналари учун уйидагилар учун ида ускуналари
ғ
қ
ҳ
уйидагилар учун реле имоясини ало ида ускуналари кўзда тутилган бўлиши керак: 
қ
ҳ
ҳ
3.2.107 да келтирилган шартлар бўйича;
190

---

шиналарни иккита системаси ёки секцияси учун агар шиналарни уловчи (секциялаштириувчи) узгичларга ўрнатилган
ёки ушбу шиналарни таъминлаётган элементларга ўрнатилган имояни ажратишлар истеъмолчиларни таъминлашда
ҳ
ишончлилик талабларини ондирмаса (А У ва ЗА ускуналарни таъминлайдиган имкониятларни исобга олган холда).
қ
Қ
Қ
ҳ
3.2.120. 35 кВ ва ундан ю ори бўлган электростанция ва подстанцияларни йи ма шиналаринг имояси сифатида одатда
қ
ғ
ҳ
шиналар системасига ёки секциясига бириктирилган (уланган) амраб олувчи сабр ва тисиз дифференция ток химояси кўзда
қ
қ
тутилиши лозим. имоя, ўткинчи ва номутаносибликни (нобаланс) бар арор токларига созланмаган (масалан, тўйинувчи
Ҳ
қ
токлар трансформатори ор али уланган реле, тормозловчи (секинлашритувчи реле) махсус ток релеси ёрдамида амалга
қ
оширилиши лозим.
Агар 500 кВли трансформатор (автотрансформатор) биттадан кўп узгич ор али уланган бўлса ошиновкалар учун
қ
диференциал ток имояси кўзда тутилган бўлиши керак.
ҳ
3.2.121. 35 кВ ва ундан ю ори бўлган электростанция ва подстанцияларни битта узгичли шиналарини иккита
қ
системасидаги бириктирилган элементлари учун дифференциал токли имоя белгиланган элементлар учун та симланадиган
ҳ
қ
илиб кўзда тутилган бўлиши керак.
қ
110 кВ ва ундан ю ори шиналарни имоясида белгиланган та симланишни улашларни бир системадан бош асига
қ
ҳ
қ
қ
ўтганда айрим исмларида айта та симланиш имкониятини хам кўзда тутилган бўлиши керак.
қ
қ
қ
3.2.122. 3.2.120. ва 3.2.121. ларда кўрсатилган дифференциал имоя, токлар трансформаторларини иккиламчи
ҳ
занжирдаги носозликларни назорат илувчи урилмалар илиб, амда имояни ишдан сабр ва ти ва сигналга амал
қ
қ
қ
ҳ
ҳ
қ
илувчи илувчи илиб бажарилган бўлиши керак.
қ
қ
қ
3.2.123. Электростанцияларни 6-10 кВ ли секциялаштирилган шиналар учун иккибос ичли тўли бўлмаган
қ
қ
дифференциал имоя кўзда тутилган бўлиб, уни биринчи бос ичи ток ва кучланиш бўйича ток кесилиши ёки дистанцион
ҳ
қ
(масофадан) химоя кўринида илиб, иккинчиси эса максимал ток имояси сифатида илиб кўзда тутилган бўлиши керак.
қ
ҳ
қ
имоя таъминловчи элементларини ва ўз ма садлари учун трансформаторларини узилишига ишлайдиган бўлиши керак. 
Ҳ
қ
имоя иккинчи бос ичи кўрсатилгандек бажарилган бўлса ва таъминланаётган реактивлашган тармо ни (генератор
Ҳ
қ
қ
кучланиши шиналарда юклама катта, линияни (тармо ни) таъминланаётган узгичлар реактордан кейин ўрнатилган)
қ
охиридаги Тга керакли сезувчанликни таъминланаётган бўлса, у олда уни реактор занжирига ўрнатиладиган кучланишни
Қ
ҳ
улайдиган ёки уламайдиган ало ида максимал ток комплект (йи маси) кўринишида бажариш керак бўлади; ______узиб
ҳ
ғ
ўйишда бундай комплектларни ((йи маларни) ишлаши Т да ишлаб кетувчи ўшимча ускуна ёрдамида назорат илиниши
қ
ғ
Қ
қ
қ
керак.
Бунда секция узгичида ушбу узгич узиб ўйилганда ишга тушадиган (реактор ва узгич ўртасидаги шикастланишини
қ
бартараф илишга мўлжалланган) имоя кўзда тутилган бўлиши керак. Таъминловчи элементларни бир исми захирадаги
қ
ҳ
қ
шиналар системасига ўтказилганда элементларни белгиланган та симланишни бажарадиган тўли бўлмаган шиналарни
қ
қ
дифференциал химояси кўзда тутилган бўлиши керак.
Агар таъминловчи элементларни та симланиши билан бо ли бўлган иш режалари тез-тез бўлиб турса, у олда
қ
ғ қ
ҳ
генератордан таш ари барча элементларга ўрнатилагн ало ида масофадан имоя кўзда тутилиши мумкин.
қ
ҳ
ҳ
3.2.124. Генераторларни уввати 12 МВт ва ундан кичик бўлган электростанцияларни 6-10 кВли секциялаштирилган
қ
шиналари учун махсус имоя кўзда тутилмаган бўлиши учун махсус имоя кўзда тутилган бўлиши мумкин; бунда
ҳ
ҳ
шиналардаги Тлар генераторларни максимал ток имояси ёрдамида бартараф илинади.
Қ
ҳ
қ
3.2.125. Пасайтирувчи подстанциялардаги 6-10 кВли якка секциялаштирилган ва иккита (икки каррали) шиналар
системасида махсус реле имояси ускунасини одатда ўрнатилмайди, аммо трансформаторларни таш и Тдан имояловчи
ҳ
қ Қ
ҳ
амда секцияли ёки шиналарни уловчи узгичларни имояси ёрдамида амалга оширилади. Кучли подстанцияларда имояни
ҳ
ҳ
ҳ
сезувчанлигини ошириш ва имоятаъсирини тезлаштириш ма садида имояни таъминловчи элементларни токларини
ҳ
қ
ҳ
йи индисига уланган ни ўллашга рухсат этилади. Агар подстанцияларни шиналаридан чи иб кетувчи линияларида
ғ
қ
қ
реакторлар бўлса, имояни электростанцияларни имояси каби илиб бажаришга рухсат этилади.
ҳ
ҳ
қ
3.2.126. Шиналарни дифференциал имоялаш ушбу шиналардан чи иб кетувчи бирикмаларни имоя лаш учун
ҳ
қ
ҳ
ўрнатилган узгичларда токлар трансформаторлари бўлса, у олда узгичлардаги шикастланишаларни ушбу имоя таъсир
ҳ
ҳ
худудида олдириш учун узгични турли томонларида жойлаштирилган токлар трансформаторларидан фойдаланиш керак.
қ
Агар узгичлар ўрнатилган токлар трансформаторига эга бўлмасалар, у олда и тисод илиш ма садида узгичларни
ҳ
қ
қ
қ
фа ат бир томонда кўчма токлар трансформаторлари кўзда тутилган бўлиши керак ва уларни имконияти борича шиналарини
қ
дифференциал имояси худудига кирадиган илиб жойлаштириш керак бўлади. Бунда элементлари белгиланиб
ҳ
қ
та симланадиган иккиламчи (икки каррали) шиналар системасини имоялашда шиналарни бириктирувчи узгичлар
қ
ҳ
занжиридаги токлар трансформаторларини иккита ўзаклари ишлатилиши кўзда тутилган бўлиши керак.
Ало ида масофали имоя ўлланилганда эса шина имояси сифатида ушбу имояни секция узгични занжиридаги
ҳ
ҳ
қ
ҳ
ҳ
токлар трансформаторлари шиналар секцияси билан реактив орасига ўрнатилган бўлиши керак.
3.2.127. Шиналар имояси шундай бажарилган бўлиши керакки, секция ёки системадаги шикастланишлар синаб
ҳ
кўрилганда система (секцияларни) узиб ўйилишини сабр ва тисиз танловчанлиги таъминланиши лозим.
қ
қ
3.2.128. 110 кВ ва ундан ю ори бўлган айланиб ўтиш (айланма) узгичларда, шиналарни (секцияларни) уловчи узгичлар
қ
бўлганда (шиналарга бириктирилган ихтиёрий элементларни узгичларини ва токлар трансформаторлари химоясини
текшириш ва таъмирлашда ишлатиладиган) уйидаги имоялар кўзда тутилиши керак:
қ
ҳ
- уч бос ичли масофали имоя ва кўп фазали Тдан ток келиши;
қ
ҳ
Қ
- заминланишда нолинчи кетма-кетликдаги йўналтирилган токли тўрт бос ичли имоя.
қ
ҳ
Бундай шиналарни (секцияларни) уловчи узгичларда имоя кўзда тутилган бўлиши лозим. (УРОВ бўлмаганда ёки у
ҳ
узиб ўйилганда ёки шинилар химояси ишламаганда) шиналар системасини ёки секциясини ажратишда ишлатиладиган,
қ
амда масофадан захираланишни самарадорлигини ошириш учун) кўп фазали Тдан икки бос ичли токли имоя
ҳ
Қ
қ
ҳ
заминланишдан нолинчи кетма-кетликдаги уч бос ичли токли имоя.
қ
ҳ
Масофадан захираланиш самарадорлигини ошириш ма садида керак бўлса шиналарни (секцияларга) уловчи узгичларда
қ
мураккаб химояларни ўрнатиш мумкин.
Айланиб ўтувчи (айланма) вазифасини бажаришга мўлжалланган 110 кВ ва ундан ю ори бўлган шина (секция) уловчи
қ
узгичларда, ало ида бажарилган шина (секция) уловчи узгичлардаги каби имоя кўзда тутилган бўлиши керак.
ҳ
ҳ
110 кВ ва ундан ю ори бўлган линияларни тезкор асосий имояларни айланиб ўтиш (айланма) узгичларга ўтказилиши
қ
ҳ
кўзда тутилишига рухсат этилади.
Шиналарни (секцияларни) бирлаштирувчи 6-35 кВли узгичларда кўп фазали ис а туташувчан икки бос ичли токдан
қ қ
қ
191

---

имоя кўзда тутилган бўлиши керак.
ҳ
3.2.129. Линия имоясини текшириш ишлатиладиган махсус имоя панелини (та тасини) айланиб ўтиш (айланма)
ҳ
ҳ
ҳ
узгичи бўлмаган электрик брикмалар схемаларда (масалан, тўртбурчак, бир ярим схема в. .) кўзда тутилиши лозим; бундай
ҳ
имоя панелини (тахтасини) ало ида, асосан имояси бўлмаган 220 кВ ли; 500 кВли линияларда кўзда тутилган бўлиши
ҳ
ҳ
ҳ
керак. Электрик бирлаштириш схемалари узгичли линия занжирларида «кўприкча» ва «кўпбурчак» ли бўлганда, агар линия
имоясини текширганда ундаги шикастланишларни ўйилаётган талабларга мос равишда нисбатан содда воситалар билан
ҳ
қ
бартараф этишни техник жи атдан имконияти бўлмаса, ало ида асосий имояга эга бўлмаган 110 кВли линиялар учун
ҳ
ҳ
ҳ
ало ида имоя панелини (тахтасини) кўзда тутишга рухсат этилади.
ҳ
ҳ