Elektr mashinalari

/ - o ‘tkazgichning aktiv, ya’ni magnit maydonini kesib o ‘tadigan
qismining uzunligi, [m]; v — oMkazgichning harakatlanish tezligi,
[m/s].
Bu EYK ning yo‘nalishini aniqlashda «o‘ng qoM» qoidasidan (K .3,ö
rasm) foydalaniladi. Buning uchun o‘ng qoMni magnit maydondagi
o ‘tkazgichga parallel qilib tutganda maydon kuch chiziqlari kaftga
tomon yo'nalib, bosh barmoq oMkazgich harakati yo‘nalishida ochilsa,
qolgan to'rtta barmoqning ochiq holati EYK ning yo‘nalishini
ko‘rsatadi. Tashqi kuch ta ’sirida o ‘tkazgich o ‘ngdan chapga harakatlantirilganda (K.2,a-rasm) EYK biz tomonga yo‘nalgan boMadi.



Agar oMikazgiehniBg uchlari tashqi qarshilikka ulansa, EYK ta'sirida
berk zanjirda yo‘nalisM EYK niki bilan bir xil bo'lgan tok paydo bo‘ladi.
Shunday qiltb, magnit maydondagi o‘tkazgichni bu holda eng o d d iy
generator deyiish murnkin (K.2, a-rasm).
O `tazgichdagi tok i bilan magnit maydonning o ‘zaro ta’siri
natijasida Am per qonuniga binoan o'tkazgichga ta’sir etuvchi
elektromagnit kuch Fcin hosil bo‘ladi. Bu kuchning qiymati quyidagi
formula bilan aniqlanadt:
F = B* cm " I -I. (K.2) ' '
Bu kuchning yo‘na!ishini «chap qo‘l» qoidasi (K .3,è-rasm )
yordamida aniqlash m um kin Buning uchun chap qo‘lni magnit
m a y d o a d a g i
o ‘tkazgichga parallel Q )
qiltb tutganda maydon
kuch chiziqlari kaftga
tom on y o ‘nalib,
to ‘rtta barm oq
o ‘ t k a z g i c h d a g i
tokning yo‘nalishida
ochilsa, o ‘tkazgichga
p e r p e n d i k u l a r
ochilgan bosh barmoq
e l e k t r o m a g n i t
kuchning yo'nalishini
ko‘rsatadi ( K 3 , b -
rasm). Bu kuch ________________________________________
o ‘ t k a z g i c h n i n g
harakatlanishiga teskaii yo‘nalgan bo‘lib, generatorda to rm o zlo vch i ta ’s ir
q ila d i.