Elektr filtrlar

1. 
   Кириш
   

Бугунги кунда электроника, ҳисоблаш техникаси, радиотехника ва информатика янги ахборот технологияси, маълумотлар узатилиши, Интернет хизматларига кириб боришини ривожлантириш ва замонавийлаштириш республикамизда устивор уринларга чиқмоқда. Мамлакатимиз Президенти Ислом Каримов 2001 йил, май ойида Олий Мажлиснинг V сессиясида сўзлаган нуткида компьютерлаштириш ва электроника, ҳисоблаш техникаси, радиотехника ва информатика янги ахборот технологиясини ишлаб чикаришга, мактаблар ва олий ўқув юртлари дастурларига, одамларнинг кундалик турмушига жорий этиш бўйича Ўзбекистоннинг юксак даражаларга эришиш юзасидан аниқ вазифаларни қўйди. Иқтисодиёт тармоқлари ва жамиятнинг ахборотини тезкор айирбошлашга, жахон ахборот ресурслари кириб боришига юкори ихтиёж, таълим жараёнларини ва кишиларнинг кундалик турмушни компьютерлаштириш зарурияти, шунингдек, ахборот ва малумотлар базаси сақланишини таъминлаш эхтиёжи қарорда қабул қилинди. Мамалакатимизнинг экономика ва социал ривожланишининг 1990-2010 йилгача бўлган асосий масалаларидан бири бўлиб, ҳозирги замон жамиятининг ҳамма соҳаларида электроника, ҳисоблаш техникаси, радиотехника, робототехника ва информатика янги ахборот технологияси кенг қўлланилиши ҳисобланади.
“Электроника ва микроэлектроника” ўзининг ривожланиш жараёни РЭАнинг қиёфасига катта таъсир қилиб, замонавий саноат ва қишлок хўжалик, илмий текшириш ва медицинада; маиший ҳизмат ва транспортда, ўқитиш усулларини такомиллаштириш ва алоқа восита ҳамда инсон фаолиятининг ҳамма соҳаларида принципиал янги аппарат яратиш имконини беради. Биз айрим замонавий электроникани такомиллаштирувчи ҳозирги вақтдаги ривожланишнинг айрим соҳаларни келтирамиз.



Elektr filtrlar

Radiotexnika, avtomatika, telemexanika va elektr aloqa qurilmalarida chastota diapazoni keng bo‘lgan signallardan bitta yoki bir nechta chastotali signallarni ajratish kerak bo‘lib qoladi. Bu amallar elektr filtrlar yordamida bajariladi. Bunda o‘tish kengligi deb ataluvchi diapazondagi signallar susaymasligi, tutish kengligi deb ataluvchi diapazondagi signallar esa belgilangan sathgacha susayishi kerak bo‘ladi.

Qanday chastotali signallarni o‘tkazishiga qarab filtrlar quyi chastotali, ( diapazondagi signallarni o‘tkazadi), yuqori chastotali ( ), polosali ( ), to‘suvchi ( va chastota diapazonidagi signallarni o‘tkazib, diapazonda o‘tkazmaydi).
Sxemasining turiga ko‘ra T – simon, П – simon va Г – simon filtrlarga, T – va П – simon sxemalar (7.4-rasm) parametrlariga ko‘ra va filtrlarga bo‘linadi. Elektr filtrlari elementlarining turiga qarab reaktiv (faqat reaktiv elementlardan iborat bo‘lib, ko‘pincha filtrlar deb ataladi), noinduksion (kondensator va aktiv qarshilikdan iborat bo‘lib, ko‘pincha - filtrlar deb ataladi) va pyezoelektrik (asosan kvars plastinalardan iborat) filtrlarga ajratiladi.
–filtrlarda bo‘ylama va ko‘ndalang elementlar qarshiliklarining ko‘paytmasi o‘zgarmas bo‘lib, chastotaga bog‘liq bo‘lmaydi, ya’ni .
– filtrlarda yuqorida qayd etilgan ko‘paytmalar o‘zgaruvchan bo‘lib, chastotaga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni .
Elektr filtrlar elementlarining o‘zaro ulanishlariga, alohida elementlarining soniga va boshqa belgilariga ko‘ra ham klassifikatsiyalanishi mumkin.