Qurilmalar turlari tayinlash modellari

Mavzu : Elektr Filtrlari

Reja:

• 
  Elektr filtrlari
  
• 
  Tarixi
  
• 
  Passiv filtrlar
  
• 
  Yagona element turlari
  
• 
  QURILMALAR TURLARI
  
• 
  TAYINLASH MODELLARI
  

Elektr filtrlar

Radiotexnika, avtomatika, telemexanika va elektr aloqa qurilmalarida chastota diapazoni keng bo‘lgan signallardan bitta yoki bir nechta chastotali signallarni ajratish kerak bo‘lib qoladi. Bu amallar elektr filtrlar yordamida bajariladi. Bunda o‘tish kengligi deb ataluvchi diapazondagi signallar susaymasligi, tutish kengligi deb ataluvchi diapazondagi signallar esa belgilangan sathgacha susayishi kerak bo‘ladi.

Qanday chastotali signallarni o‘tkazishiga qarab filtrlar quyi chastotali, ( diapazondagi signallarni o‘tkazadi), yuqori chastotali ( ), polosali ( ), to‘suvchi ( va chastota diapazonidagi signallarni o‘tkazib, diapazonda o‘tkazmaydi).

Sxemasining turiga ko‘ra T – simon, П – simon va Г – simon filtrlarga, T – va П – simon sxemalar (7.4-rasm) parametrlariga ko‘ra va filtrlarga bo‘linadi. Elektr filtrlari elementlarining turiga qarab reaktiv (faqat reaktiv elementlardan iborat bo‘lib, ko‘pincha filtrlar deb ataladi), noinduksion (kondensator va aktiv qarshilikdan iborat bo‘lib, ko‘pincha - filtrlar deb ataladi) va pyezoelektrik (asosan kvars plastinalardan iborat) filtrlarga ajratiladi.

–filtrlarda bo‘ylama va ko‘ndalang elementlar qarshiliklarining ko‘paytmasi o‘zgarmas bo‘lib, chastotaga bog‘liq bo‘lmaydi, ya’ni .

– filtrlarda yuqorida qayd etilgan ko‘paytmalar o‘zgaruvchan bo‘lib, chastotaga bog‘liq bo‘ladi, ya’ni .

Elektr filtrlar elementlarining o‘zaro ulanishlariga, alohida elementlarining soniga va boshqa belgilariga ko‘ra ham klassifikatsiyalanishi mumkin.

2. Tarixi

Elektron filtrlarning eng qadimgi shakllari - faqat qarshilik va kondansatör yoki qarshilik va induktorlar yordamida qurilgan passiv analog chiziqli filtrlardir. Ular RC va RL bitta k HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/Pole_(complex_analysis)"utuplu filtr sifatida ma'lum. Biroq, bu oddiy filtrlar juda cheklangan foydalanishga ega. Multipolli LC filtrlari javob formatini, tarmoqli kengligi va o'tish bantlarini ko'proq nazorat qiladi. Ushbu filtrlardan birinchi bo'lib 1910 yilda Jorj Kempbell tomonidan ixtiro qilingan k HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/Constant_k_filter"doimiy HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/Constant_k_filter" k filtrlari bo'lgan. Kempbellning filtrsi uzatish liniyasi nazariyasiga asoslangan narvon tarmog'i edi. Otto HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/Otto_Zobel"Zobel va boshqalar tomonidan ishlab chiqilgan filtrlar bilan birgalikda bu filtrlar tasvir parametrlari sifatida tanilgan. Ikkinchi jahon urushi davrida tarmoq sintezi sohasida asos solgan Vilgelm Kauer tomonidan ilgari surilgan muhim qadam bo'ldi. Cauerning nazariyasiga ko'ra, ba'zi bir chastotali funksiyalarga to'g'ri keladigan filtrlar qurilishi kerak edi.

• 
  Passiv Filtrlar ]
  

Lineer filtrlarning passiv qo'llanmalari qarshilik (R), induktorlar (L) va kondansatkichlarning (C) kombinatsiyalariga asoslangan. Bu turlar umumiy tarzda passiv filtrlar deb nomlanadi, chunki ular tashqi quvvat manbalariga bog'liq emas va / yoki tranzistorlar kabi faol komponentlarni o'z ichiga olmaydi.

İnduktorlar yuqori chastotali signallarga to'sqinlik qiladilar va past chastotali signallarni o'tkazadilar, kondansatörler esa teskari yo'nalishda harakat qiladilar. Signal induktordan o'tadigan yoki kondansatör uchun erga yo'l beruvchi bir filtri yuqori chastotali signallarga qaraganda past chastotali signallarga nisbatan kamroq zaiflashuvni ko'rsatadi va shuning uchun past pass filter HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/Low-pass_filter"hisoblanadi . Agar signal bir kondansatör orqali o'tadigan bo'lsa yoki induktor orqali erga boradigan yo'l bo'lsa, filtr past chastotali signallarga qaraganda yuqori chastotali signallarga nisbatan kamroq zaiflashadi va shuning uchun yuqori pass filter hisoblanadi . Rezistorlar o'zlarining chastotali-selektiv xususiyatlariga ega emaslar, lekin ular indiktorlarga va kondansativlarga davrning vaqt-sobitligini aniqlash uchun qo'shiladi, shuning uchun ular javob beradigan chastotalar.

İnduktorlar va kondansatörler filtrning reaktiv elementlari hisoblanadi. Elementlar soni filtr tartibini belgilaydi. Shu nuqtai nazardan, ikkita komponentdan tashkil topgan bo'lsa ham, tarmoqli yoki tarmoqli stop filtrida ishlatiladigan LC- HYPERLINK "https://en.wikipedia.org/wiki/LC_circuit"regulyatori bitta element hisoblanadi.

Yuqori frekanslarda (taxminan 100 megahertzdan yuqori ), ba'zida indüktörler bitta tekis yoki tovoqli chiziqlar bo'lib, kondansatörler esa metallning qo'shni chiziqlaridan iborat. Ushbu indüktiv yoki kapasitif metall qismlari bug'doy deb ataladi.