Elektr energiyasi va nasos stantsiyalaridan foydalanish kafedrasi "tasdiqlayman"

4.4 Suv omborlari GES beflarining xarakteristikalari.
Yer yuzida suv omborlarining soni 30 mingdan, suv yuzasi maydoni
400 ming km2 dan koʻproqni tashkil qiladi. MDH mamlakatlarida hajmi 1010 km3 li 1000 donaga yaqin suv omborlari mavjud. 1974 yilga kelib AQSHda
1600 dona suv ombori qurilgan. 2010 yilda esa, AQSHdagi suv omborlarining
foydali hajmi 2 barobarga koʻpaygan. Har yili dunyo boʻyicha 300-500 donagacha
suv ombori qurilib ishga tushiriladi. Bundan 30-40 yil avval birorta ham suv
ombori boʻlmagan Afrikada hozirgi kunda er yuzidagi eng yirik suv omborlarining
4 donasi qurilgan. Oxirgi 40 yil oralig‘ida dunyodagi suv omborlarining soni
4 barobarga, ularning hajmi esa 10 barobarga koʻpaygan.
Ma’lumki, hozirgi kunda mamlakatimiz qishloq xoʻjaligiga suv etkazib
beradigan 56 dona irrigatsiya rejimida ishlayotgan suv omborlari mavjud.
Yuqorida suv resurslaridan energiya olish uchun ularning energiyasini - suv
yoʻlini toʻg‘onlar bilan toʻsish va derivatsiya kanallari orqali bir joyga yig‘ib
energiya hosil qilish toʻg‘risida fikr yuritgan edik.
Suv yoʻli toʻg‘on bilan toʻsilganda har xil hajmdagi irrigatsiya rejimida gan
suv omborlari - sun’iy suv havzalari hosil boʻladi. Suv omborlarining asosiy
vazifasi - vegetatsiya davrida suv taqchil boʻlgan davrlarda qishloq xoʻjalik
ekinlarini sug‘orish uchun suv etkazib berishdir. Ammo suv omboridan sug‘orish
uchun olinayotgan suv, avvalo gidroturbinalardan oʻtkazilib ekologik toza
elektroenergiya ishlab chiqariladi, sungra olib ketish-irrigatsion kanallar orqali
sug‘oriladigan dalalarga uzatiladi.
Suv omborlarining asosiy xarakteristikalarini qarab chiqamiz [19].