Elektr energetikasi

O‘zgaruvchan operativ tokda ishlovchi himoyaviy o‘chirish uskunalari. Operativ tok maanbasi bo‘lib TV transformator, ikkilamchi o‘rami kuch transformatorining nol nuqtasi va yer orasida ulangan (2.12 rasm).

Berilgan podstansiyadan to‘yinuvchi barcha elektr uskunalari korpuslari yerga ulangan va datchik bo‘lib xizmat qiladigan nol simlar bilan HR orqali bog‘langan. Soz holatdagi yerga ulanish zanjirlari va soz holatdagi releda har bir reledan tok o‘tadi. Zanjir uzilgan holda reledan tok o‘tmaydi va selektiv o‘chirish sodir bo‘ladi. Yerga ulanish zanjirlari nazorati va o‘z-o‘zini nazorat qilish shunday amalga oshiriladi. TV transformator transformatsiya koeffitsienti shunday tanlanganki, korpuslarga tutashuvda HR rele normal rejimdagiga nisbatan kichik kuchlanish ostida qolsin va buning natijasida selektiv o‘chirish sodir bo‘lsin. Keltirilgan sxema korpusga yopiq tutashuvdan himoyalaydi, zanjirlar nazorati va o‘z- o‘zini nazorat qilishni amalga oshiradi.

2.12 rasm. O’zgaruvchan operativ tokdagi himoyaviy o’chirish sxemasi.

Hozirda taqsimlovchi elektr tarmoqlari izolyatsiyasini nazorat qilish uchun izolyatsiyani nazorat qilish va himoyaviy o‘chirishning nazorat qilinuvchi tarmoqqa maishiydan farqlanuvchi o‘zgaruvchan chastotali tok qo‘yishni qo‘llash bilan amalga oshirilmoqda. 2.13 rasmda yuqori chastotali o‘zgaruvchan operativ tok HO‘U generator G dan hajmiy ulanish fiktri orqali o‘rnatilgani ko‘rsatilgan. Har bir fideda tok filtrlari orqali HR himoya relesi ulangan nol ketma-ketlikdagi tok transformatorlar o‘rnatilgan. HR rele faqatgina qisqa tutashuv sodir bo‘lgan tarmoq qisminigina o‘chiradi. Uskuna selektivlikka ega, izolyatsiya tarmog‘i simmetrik va nosimmetrik qarshiliklari pasayishida ishga tushadi. Uskunaning kamchiliklari sxema murakkabligi va qo‘shimcha to‘yinish maanbasiga muhtojligi.