Elektr energetika

3. Ishni bajarish tartibi
1. Kerakli asboblar:
- CO tipidagi bir fazali elektr xisoblagich;
- 5A li o'zgaruvchan tok ampermetri;
- 250 V li o'zgaruvchan tok voltmetri;
- Л₁; Л₂; Л₃; Л₄ - 100 Vt, 250 V li elektr chiroklari.
- У₁ ; У₂ ; У₃ ; У₄- ulagichlar.
2
. Rasm-2.1 dagi sxemani yig'ing.
3. Sxemani o'qituvchi tekshirib bergandan so'ng, ulagichlar (U) yordamida (L) elektr chiroklarni birin ketin ulang. Xar bir elektr chirogi yokilganda, zanjirdagi tok kuchini, kuchlanishni va disk har 50 marta aylangandagi vaqtni o'lchang va 2.1-jadvalga yozing.
4. Elektr hisoblagichni minimal ishchi kuchlanishi (Umin)ni aniqlang, ya'ni LATR yordamida kuchlanishni 220 V dan hisoblagich diski to'xtaguncha kamaytirib borib, kuchlanish (Umin)ni o'lchang.
5. U, I va t qiymatlari yoki elektr chiroqlarning quvvati bo'yicha barcha o'lchashlar uchun sarflangan energiya miqdori (W_Х)ni hisoblanang.
6. Sarflangan energiya W_Х va diskning aylanishlar soni (N_t) bo'yicha elektr hisoblagichni xaqiqiy doimiysi (С_Х)ni xisoblang.
7. Elektr hisoblagichning oldingi tamonida ko'rsatilgan N₁ soniga qarab, hisoblagichning nominal doimiysi (S0)ni hisoblang.
8. Elektr hisoblagichni nominal doimiysi (So) va diskning aylanishlari soni Nt bo'yicha barcha o'lchashlar uchun sarflangan energiya xisoblang.
9. Har bir o'lchash uchun elektr hisoblagichni nisbiy hatoligini hisoblang va 2.1-jadvalga yozing.
2.1-jadval.

№	Nt	Pис	t	CX	WX	C0	W0	
	ayl	Vt	sek	Vtsek /ayl	Vtsek	Vtsek /ayl	Vtsek	%
1
2
3
4

Hisoblash formulalari

C_X= (Vtsek/ayl)-hisoblagichning xaqiqiy doiymiysi;
С₀= (Vtsek/ayl)-hisoblagichning nominal doiymiysi;
Bu yerda: Nt- t vaqt ichida aylanishlar soni;
N1-1kVtsoat energiya miqdoriga to'g'ri keladigan ayni xisoblagich diskiningaylanishlar soni;
W_X=P_ис t -iste'molchi istemol qilgan elektr energiya miqdori;
W₀=C₀ N_t -elektr hisoblagich qayd qilgan elektr energiya miqdori;
= (%)- elektr hisoblagichning nisbiy hatoligi.


S i n o v s a v o l l a r i

1. 
   Bir fazali induksion xisoblagichlar istemolchiga qanday ulanadi?
   
2. 
   Elektr energiyasini o'lchash uchun qanday usul va asboblar mavjud?
   
3. 
   Hisoblagichlarning xaqiqiy va nominal doimiylari nimaga teng?
   
4. 
   Hisoblagichni nisbiy hatoligi qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Hisoblagichning tormozlovchi momenti qanday xosil qilinadi?
   
6. 
   Uch fazali elektr hisoblagich bilan bir fazali elektr hisoblagich o'rtasida qanday farq va o'xshashliklar bor?
   

7. Induksion elektr hisoblagichlarni qanday afzallik va kamchilliklari bor?

3.1-Tajriba ishi.

Mavzu: Qarshiliklar kattaligini o’lchash usullarini o’rganish

1. Ishning maqsadi

• 
  Elektr qarshiliklarni o'lchash usullari va vositalari bilan tanishish, ularni tuzilishi va ishlash prinsipini o'rganish, hamda o'lchash jarayonida paydo bo'ladigan hatoliklarni hisoblashni o'rganish.