Elektr energetika uskunalariga xizmat ko‘rsatishda yuz bergan baxtsiz hodisalar oqibatida jabrlanganlarga shifokordan oldingi yordam ko‘rsatish bo‘yicha yo‘riqnomani tasdiqlash to‘G‘risida

15. JABRLANUVChINI JOYDAN-JOYGA KO‘ChIRISh
Baxtsiz hodisa yuz berganda jabrlanuvchiga zudlik bilan faqatgina birinchi yordam ko‘rsatib
qolmay, balki uni eng yaqin davolash muassasasiga tez va to‘g‘ri yetkazib borish kerak.
Jabrlanuvchini joydan — joyga ko‘chirish qoidalarining buzilishi unga tuzatib bo‘lmas zarar keltirishi
mumkin.
Jabrlanuvchini ko‘tarishda, joydan-joyga ko‘chirishda uni qulay holatda bo‘lishini kuzatib
turish va silkitmasdan olib yurish kerak. Jabrlanuvchi zambilsiz qo‘lda joydan-joyga ko‘chirilganda
yordam ko‘rsatayotganlar mayda qadam bilan, tizzalarini bir oz bukib bir xil qadam tashlab
yurishlari kerak.
Jabrlanuvchini ko‘tarib zambilga solayotganda, yaxshisi buyruq bo‘yicha, bir xil harakat qilish
lozim. Jabrlanuvchini sog‘ tomonidan ko‘tariladi, bunda yordam ko‘rsatayotgan odamlar bitta
tizzada turib jabrlanuvchining boshi, orqasi, oyoqlari va dumbasi ostiga ko‘llarini shunday tiqishlari
kerakki, ularning barmoqlari tananing narigi tomonidan ko‘rinsin. Jabrlanuvchini zambil oldiga olib
kelmay, tizzadan turmasdan turib uni yerdan ozgina ko‘tarish va kimdir uning tagiga zambil
qo‘yishga harakat qilishi kerak. Bu, ayniqsa, suyaklar singanida juda muhimdir, bunda kimdir
singan joyini ushlab turishi zarur.
Boshi, bosh suyagi va miyasi, umurtqa suyagi va orqa miyasi shikastlangan, qorni
jarohatlangan, toz suyaklari va oyoq suyaklari singan jabrlanuvchini joydan — joyga chalqancha
yotqizib ko‘chiriladi. Jabrlanuvchining nafas yo‘llariga qayt qilish moddalari va qon tushmasligi
uchun uning boshini yon tomonga burib qo‘yish lozim.
Umurtqa suyagi shikastlangan jabrlanuvchini joydan — joyga ko‘chirish uchun zambilning
tagiga keng taxta, uning ustiga esa kiyimlarni solib qo‘yish kerak; jabrlanuvchini chalqancha
yotqizish lozim. Taxta bo‘lmagan taqdirda jabrlanuvchini zambilga qornini pastga qilib yotqizish
kerak.
Pastki jag‘ singanida jabrlanuvchiga havo yetishmayotgan bo‘lsa, uni zambilga yuzini pastga
qaratib yotqizish kerak.
Qorin shikastlanganda yoki toz suyaklari singanda jabrlanuvchini zambilga kuragini pastga
qilib “qurbaqa” holatida yotqizish kerak.
Ko‘krak qafasi shikastlangan jabrlanuvchini o‘tirgan holatda, orqasiga kiyimlarni buklab qo‘yib
joydan-joyga ko‘chirish lozim.
Tekis joyda jabrlanuvchini oyog‘ini oldinga qilib ko‘tarish kerak. Tepalikka yoki zinadan
chiqayotganda, hamda jabrlanuvchi behush holatda bo‘lsa, uning boshini oldinga qilib ko‘tarish
kerak. Zambil og‘ib ketmasligi uchun pastdagi yordam ko‘rsatuvchi zambilni teparoqqa ko‘tarib
yurishi kerak.
Zambilni silkitib yubormaslik uchun yordam ko‘rsatuvchilar oyoqlarini bir xil tashlamay, kalta
qadam bilan yurishlari lozim.
Zambilda ko‘tarib ketayotganda jabrlanuvchini, uning bog‘lamlari va shinalari holatini kuzatib
borish kerak. Zambilda uzoq vaqt ko‘tarib borish kerak bo‘lganida, jabrlanuvchining holatini
o‘zgartirib turish, uning boshi ostiga qo‘yilgan kiyimlarni to‘g‘rilab turish, chanqog‘ini qondirish
(faqat qorin shikastlanmaganda) sovuq va yog‘ingarchilikdan himoya qilish lozim.
Jabrlanuvchini zambildan olayotganda uni zambilga yotqizish qanday tartibda amalga
oshirilgan bo‘lsa, xuddi shu tartibda olish lozim. Jabrlanuvchi yotqizilgan zambilni katta masofaga
ko‘tarib borish kerak bo‘lsa, yordam ko‘rsatuvchi zambilning dastasiga bog‘langan tasmani
bo‘ynidan o‘tkazib ko‘tarishi lozim.
Og‘ir jarohatlangan odamni olib ketayotganda, aravaga yoki mashinaga solishda uni
zambildan olmasdan, uning ostiga xashak, o‘tlar solib, zambili bilan solgan yaxshiroq.
Jabrlanuvchini olib ketayotganda silkitmasdan, ehtiyotkorlik bilan olib ketish kerak.

---

Elektr energetika uskunalariga
xizmat ko‘rsatishda yuz bergan
baxtsiz hodisalar oqibatida
jabrlanganlarga shifokordan oldingi
yordam ko‘rsatish bo‘yicha
yo‘riqnomaga
ilova