ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
bütün  məbləğlərindən  faizlə  birlikdə  vergi  ödəyicisi  ödənişi
həyata keçirməyincə tutulur.
Almaniyada vergilər ödənmədikdə və ya vaxtında ödənilmə -
dikdə, vergi orqanları hər gecikmiş ay üçün vergi ödəyicisinə
düşən məbləğin 1%-i ölçüsündə cərimə qoyur. Əgər gecikdirmə
3 gündən çox deyilsə, cərimə sanksiyaları tətbiq olunmur. Eyni
zamanda hər ay borc qalığının məbləğindən 0,5% cərimə hesab -
la nır. Bu zaman Almaniyanın vergi xidməti vergi öhdəliyinin
meydana  gəldiyi  gündən  10  il  ərzində  cərimələri  tutmaq
hüququna malikdir [20].
Xarici dövlətlərin vergi qanunvericiliyində vergi ödəyicilə -
rinin vergi borcunun məcburi alınması prosesində hüquqlarının
müdafiəsini təmin edən müxtəlif normalar nəzərdə tutulur. Vergi
orqanları vergi ödəyicilərini qabaqcadan vergi və yığımlar üzrə
borcun  ödənilməsi  və  borcun  məcburi  alınması  tədbirlərinin
mümkünlüyü barədə xəbərdar etməli, vergi ödəyicisinə borcun
möhlətlə ödənilməsi imkanı verməlidir. Vergi qanunvericiliyinin
bu müddəaları adətən vergi ödəyicilərinin hüquqlarından sui-
istifadəni istisna edir.
Məsələn, Böyük Britaniyada borcun alınması apelyasiyaya
baxış dövründə dayandırılır, lakin mübahisə vergi orqanlarının
xeyrinə həll olunduqda, vergi ödəyicisindən bütün möhlət dövrü
üçün faiz alınır.
ABŞ-da vergi ödəyicilərinin borcları məsələsində dövlət adi
kreditor kimi çıxış etmir (mülki-hüquqi münasibətlər çərçivə -
sində), vergilərin alınması üzrə özünün xüsusi vergi qanunverici -
li yində nəzərdə tutulan “ali” səlahiyyətlərindən istifadə edir. Bu
zaman ABŞ  vergi  xidmətinə,  bir  qayda  olaraq,  vergilər  üzrə
 borcun məcburi alınması üzrə tədbirləri tətbiq etməzdən əvvəl
öz tələblərinin hüquqiliyini sübuta yetirmək tələb olunmur.
İrlandiyada  vergilər  üzrə  borcun  məcburi  alınması  üzrə
tədbirlər şerifin və ya xarici vəkil firmalarının köməyilə həyata
keçirilir.  Bu  zaman  onlar  alınan  gəlirlər  barədə  informasiya
toplayır və borcları məhkəmə prosesində alırlar. Əgər aşkar edil -
miş gəlirlər borcların ödənilməsi üçün kifayət etmirsə, aktivlərin
məcburi satışı həyata keçirilir. Bundan başqa, məhkəmə tərəfin -
dən müəssisə rəhbərinin həbsə alınması variantı və ya müəssisə -

---

298