ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
qrupları üzrə 0,365, kvintil qrupları üzrə isə 0,293 səviyyəsində
olmuşdur. Müstəqilliyinin və bazar prinsipləri üzərində qurulmuş
iqtisadi  sisteminin  cəmi  23  yaşı  olmasına  baxmayaraq,
Azərbaycan bu göstərici üzrə iqtisadi potensialına və miqyasına
görə  xeyli  böyük  olan  ölkələrlə  müqayisədə  daha  yaxşı
mövqedədir. 
2013-cü ildə əhalinin gəlirlərə görə diferensiasiyasının desil
əmsalı 8,625, kvintil əmsalı isə 4,583 olmuşdur.  Cini əmsalı
2013-cü ildə desil qruplar üzrə 0.365, kvintil qruplar üzrə isə
0,293 olmuşdur. Cini və fond əmsallarının 2011, 2012 və 2013-
cü illər üzrə alınan qiymətlərinin müqayisəsi gəlirlərin bərabər -
siz liyi nin və diferensiasiyasının azalmasını göstərməklə yanaşı,
ölkəmizdə aparılmaqda olan sosail-iqtisadi siyasətin səmərəli
olması barədə fikir söyləməyə əsas verir. Bu illər ərzində əhalinin
50-80%-lik  qruplarının  ümumi  gəlirdə  paylarının  daha  çox
artması  ölkəmizdə  orta  təbəqənin  formalaş ması  və  inkişafı
barədə  fikirləri  səsləndirməyə  imkan  verir.  Digər  tərəfdən,
əhalinin ən az təminatlı qrupunun ümumi gəlirdə payının artması,
ən təminatlı qrupun müvafiq göstəricisinin isə azalması ictimai
rifahın yüksəlməsini göstərir. Belə ki, əlavə 1 manatın faydalılıq
həddi yoxsulluq həddində yaşayan insanlar üçün varlı insanlara
nisbətən çox böyükdür.   
Avropa Birliyinin bir sıra inkişaf etmiş ölkələrində Cini və
diferensiasiya əmsallarının daha aşağı olması faktı ölkəmizdə də
həmin göstəricilərin azalması potensialının olduğunu göstərir.
Gəlirlərin  bərabərsizliyinin  azaldılması  üzrə  vergitutma
amillərini 5 qrupda birləşdirmək olar: 
1. Fiziki şəxslərin bütün gəlirlərinin (sahibkarlıq fəaliyyətin -
dən gəlirlər istisna olmaqla) proqressiv qaydada vergiyə cəlb
edilməsi;
2.
Sosial  vergi  güzəştlərinin  bərabərsizliyin  azaldılması
baxımından səmərəliliyinin artırılması;
3.
İnvestisiyaları stimullaşdıran vergi güzəştlərinin səmə -
rəlili yi nin artırılması;
4.
Vergidən yayınma hallarının aradan qaldırılması üçün
vergi inzibatçılığının daha da təkmilləşdirilməsi;
5.
Əhalinin vergi mədəniyyətinin yüksəldilməsi.

---