ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ
xidmətlərin  keyfiyyətinin  və  miqdarının  artırılması  vergi
sistemində şəffaflığın təmin edilməsinə və ödəyicilərin vergi-
tutma ilə bağlı məsrəflərinin xeyli azalmasına şərait yaratmışdır. 
Aparılan hesablamalardan məlum olur ki, ölkəmizdə əhalinin
gəlirlərə görə bərabərsizliyinin azalması prosesi davam edir. Son
illərdə vergilərin elementlərində, o cümlədən vergi güzəştlərində
əhəmiyyətli  dəyişikliklərin  olmadığını  nəzərə  alsaq,  onda
ölkəmizdə vergi sisteminin gəlirlərin bərabərsizliyinə təsirini
məhz  vergi  xidmətlərinin  yaxşılaşdırılması,  vergi  daxilolma -
larının artması və vergidən yayınma hallarının daha da azalması
ilə əlaqələndirə bilərik. 
Fikrimizcə, vergi sisteminin gəlirlərin bərabərsizliyinə təsir
istiqamətlərinə aşağıdakıları aid etmək olar:
• fiziki şəxslərin gəlirlərinin bütün növləri üzrə (sahibkarlıq
fəaliyyətindən  gəlirlər  istisna  olmaqla)  vergi  dərəcələrinin
gəlirlərin miqdarına görə diferensiasiyasının təmin edilməsi;
•  az  gəlirli  və  sosial  baxımdan  daha  zəif  mövqedə  olan
şəxslərə  (əlillər,  ailədə  üç  və  daha  çox  uşağın  olması,  əmək
qabiliyyətini qismən və ya tam itirmiş insanlar, müharibə və
əmək veteranları, adam başına düşən gəlirləri yaşayış minimu-
mundan az olan ev təsərrüfatları və s.) verilən vergi güzəştlərinin
daha da gücləndirilməsi və ya yeni güzəştlərin tətbiqi;
•    əhalinin  gəlir  və  xərclərinə  təsir  göstərən  bütün  vergi
növləri üzrə güzəştlərin səmərəliliyinin və ünvanlılığının təmin
edilməsi üçün bu güzəştlərdən istifadənin uçotu üzrə müvafiq
sistemin qurulması; 
•  əmlak,  torpaq  və  yol    vergisinin  tətbiqində  diferensial
yanaşmanın daha da gücləndirilməsi;
• ziynət əşyalarının, dəbdəbəli malikanələrin, bahalı avtomo-
bil və digər nəqliyyat vasitələrinə tətbiq edilən ƏDV və aksiz
vergisinin yüksəldilməsi;   
• əhalinin gəlir mənbələrinin artması üçün investisiyaların
vergilər vasitəsilə stimullaşdırılmasının daha da gücləndirilməsi;
•  gəlirlərin  vergidən  yayındırılması  hallarının  tamamilə
aradan  qaldırılması  üçün  vergi  inzibatçılığının  imkanlarının
artırılması və səmərəli istifadəsi və s. 
Hesablamaların  nəticələrinə  görə Azərbaycanda  gəlirlərin
konsentrasiyası əmsalı (Cini əmsalı) 2013-cü ildə əhalinin desil

---

140