Ekvator meridian va parallel chiziqlari Tayyorladi: Normengov J

Shimoliy kenglik
Janubiy kenglik

Geografik kenglik deb meridianning ekvatordan berilgan nuqtagacha bo‘lgan qismi yoyining daraja (gradus) hisobidagi kattaligiga aytiladi

Yer yuzasining har bir nuqtaning kenglik va uzunligi uning geografik koordinatasi deb ataladi.

Odamlar Yerning kichraytirilgan shaklini yasashgan. U globus deb ataladi.

Globusda materiklar, okeanlar, orollar, tog‘ va tekisliklar, umuman butun Yer yuzasi kichraytirilgan holda tasvirlangan bo‘ladi.
Globuslarda ekvator, meridianlar, parallellar chizib qo‘yiladi.

Globus geografiya uchun eng zarur qo’llanmadir. Yer sharining modeli. Globusning qimmatli va o’ziga xos xususiyati uni teng masshtabligidir . Globus- yer haqida to’g’ri tasavvur beradigan maydon va eng qisqa oraliqlarni to’g’ri ko’rsatadigan va ifodalaydigan asosiy o’quv qurolidir

• Globus geografiya uchun eng zarur qo’llanmadir. Yer sharining modeli. Globusning qimmatli va o’ziga xos xususiyati uni teng masshtabligidir . Globus- yer haqida to’g’ri tasavvur beradigan maydon va eng qisqa oraliqlarni to’g’ri ko’rsatadigan va ifodalaydigan asosiy o’quv qurolidir

Globus Yerning juda kichraytirilgan modeli bo'lib, unda Yer yuzasi, materiklar va okeanlar, tog'lar va tekisliklar shakli o'ziga o'xshatib aniq va to'g'ri tasvirianadi.

Globus Yerning juda kichraytirilgan modeli bo'lib, unda Yer yuzasi, materiklar va okeanlar, tog'lar va tekisliklar shakli o'ziga o'xshatib aniq va to'g'ri tasvirianadi.

Birinchi globusni vatandoshimiz Abu Rayhon Beruniy XI asr boshida yasagan. Keyinchalik, XV asrda nemis olimi Bexaym t monidan Yevropada ham globus yasalgan.

Globus masshtabiga ko'ra mayda, o'rta va yirik masshtabli bo' ladi. Mayda masshtabli globuslar eng kichik hisoblanadi, ularning masshtabi 1:83 000 000, o'rta masshtabli globuslarning masshtabi

• 1:40 000 000 dan 1:70 000 000 gacha va yirik masshtabi 1:30 000 000 ga teng. Bulardan tashqari, o'quv va boshqa maq-sadlar uchun juda yurik masshtabli ulkan globuslar ham yasaladi. Ana shunday globuslardan biri Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universitetining geografiya fakultetida o'rna-tilgan. Uning masshtabi 1:7 000 000. Bu relyefli globus bo'lib, undan tog'larning balandligini, okeanlarning chuqurligini o'l-chash mumkin. Globusning og'irligi 500 kg ga yaqin, baland-ligi 2,5 m, diametri 2 m. Globus 1984- yilda olib kelib o'rnatilgan