Ekspluatatsiyasi instituti

2. Muammoni aniqlash.
Muammo statistika ma’lumotlarni tahlil qilish natijasida 
aniqlanadi.YTH muammosi mavjudligi va masshtabini aniqlash quyidagi beshta 
tavsifi bo‘yicha yo‘l halokati statistikasi tahlili asosida ko‘rinadi: 
1)vaqt (YTH yillik,oylik,haftalik,sutkalik,sutka soatlari bo‘yicha tebranishi; ob-
havo omillari). 
2)joyi (aholi punkti yoki undan tashqarida, yo‘l turi,yo‘l geometriyasi, 
qoplama turi). 
3)YTH ishtirokchilari. 

---

56 
4)YTH ishtirokchilari to‘g‘risidagi ma’lumotlar (yoshi,jinsi,malakasi,alkogolning 
mavjudligi va H.K.). 
5) YTH turi (xuquqiy baza va qoidalar doirasida YTH tavsifi,masalan,qizil 
chiroqda o‘tish, qarama qarshi harakat yo‘lagiga chiqish va h.k.). 
3. Maqsadning qo‘yilishi. 
Yo‘l harakati xavfsizligi Dasturida maqsad uch darajada 
shakllangan bo‘lishi mumkin: 
1) muddati va darajasi aniqlanmagan umumiy (siyosiy) maqsadlarda (masalan, yo‘l 
tarmog‘ida besh yildan keyin 30%gi tushirish hisobigi yo‘l harakati xavfsizligini 
oshirish). 
2) muddati va darajasi aniq bo‘lgan maqsadni belgilash (masalan, keyingi yilda
vaqtning qorong‘i vaqtida sodir bo‘ladigan YTH ni 15%ga kamayirish). 
3) aniq maqsadlar ( masalan, 1.01.2020 yilgacha yo‘lning aniq bo‘lagida transport 
vositasi tezligini oshirish sababli yo‘lovchilarni bosib ketish YTH ning sodir 
bo‘lishini oldini olish). 
Maqsadlar aniq son ko‘rsatkichiga nisbatan belgilanishi tadbirlar natijasini 
baholash imkonini beradi. 
4. Qo‘yilgan maqsadga erishish uchun tadbirlar variantini shakllantirish. 
Muammoni echishning muqobil variantlarini qidirish jarayoni o‘z navbatida bir 
necha bosqichlardan iborat: 
1) YTH sababchisi bo‘lgan bevosita va bilvosita omillarni aniqlash; 
2) bu omillarning yomon ta’sirini kamaytirish imkonini aniqlash; 
3) omillar ta’sirini kamaytirishning muqobil echimini tanlash. 
Qo‘llash doirasi va har bir muqobil echim potensiali oldingi shunga o‘xshash 
tadbirlarning natijasi to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida aniqlanadi. Bir necha 
tadbirlar kombinatsiyasidan iborat tadbirlar natijasi ularning yig‘indisi bilan 
baholanadi.