Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

8.5. Xalqaro logistikaning bojxona ta‘minotining asoslari 
Logistikada ishlab chiqarish, transport, ombor, axborot, moliya va tijorat 
tarkib toptiruvchilar o‗zaro organik bog‗lanishda bo‗ladi. Agar gap xalqaro 
logitika doirasida tashqi savdo oqimlarini boshqarish xususida boradigan bo‗lsa, u 
holda ularning tutashmasida yana bojxona elementi ham vujudga keladi, u 

---

229 
logistikaning o‗zining tamoyillari, uslublari va instrumentlariga ega bo‗lgan 
mustaqil tarmog‗ini tashkil qiladi.
Bojxona logistikasi 
bojxona tarif va notarif tartibga solish tizimiga asoslanadi, 
uning 
faoliyat 
ko‗rsatish tamoyili tashqi savdo bitimining barcha 
ishtirokchilarining manfaatlari yo‗lida tovarlarning bojxona chegaralari orqali 
ko‗chishi va keyinchalik iqtisodiy aylanmaga kiritilishi bilan bog‗lanadigan 
protseduralarni amalga oshirishga ketadigan vaqt sarflari va moliyaviy sarflarni 
optimallashtirish bo‗lib hisoblanadi [20, 167-bet]. Jahon iqtisodiyotining 
globallashish jarayoni iqtisodiy kenglikda tovar, axborot, moliya oqimlarining 
miqdor va sifat jihatidan o‗sishini chaqiradi va ularni o‗z vaqtida yetkazib berish 
muhim omil bo‗lib hisoblanadi.
Shunday qilib, manfaatdor shaxslar qatoriga faqatgina tovarni jo‗natuvchi va 
qabul qilib oluvchi emas, balki tashuvchi, ekspeditor, ombor terminalining sohibi, 
bojxona organlari va boshqa davlat boshqarish organlari kiradi. Shu sababli 
logistik yondashuvda yagona tovar o‗tkazuvchi tizimni transport, ombor, axborot, 
bojxona elementlariga ajratish bilan alohida tarkib toptiruvchilarga ajratish juda 
qiyin.
Xalqaro logistik zanjirning har bir ishtirokchisi o‗zining iqtisodiy maqsadlariga 
qarab intiladi, ularni logistik tizimni qurishning umumiy maqsadiga 
transformatsiyalaydi. Masalan, davlat pozitsiyasidan logistik yondashuvning 
qo‗llanilishi tashqa savdo aylanmasi va bojxona to‗lovlari hajmining ortishiga olib 
kelishi lozim. Eksporterlar va importerlarning fikriga ko‗ra, samarali xalqaro 
logistika tizimlarini qurish moliyaviy xarajatlar va vaqt sarflarini optimallashtirish 
imkonini beradi. Logistik autsorserlar logistik yondashuvni amalga oshirishdan 
eksport-import oqimlari hajmlarining ortishi, va shundan kelib chiqqan holda, 
daromadlarning ortishi tufayli manfaatdor bo‗ladi.