Ekonomikaliq informatsiyalar klasifikatsiyasi ha`m olardi kodlastiriw Joba

3. Kodlastiriw ha’m olardi qollaw texnologiyasi  

 

   

Ekonomikalik  uaziypalardi  komp`yuterli  islep  shig`iwda  kodlardi 

kollaw texnologiyasin tomendegi baskishlarg`a ajiratiw m umkin: 

   

-dasturiy mag`liwmatlardi ko`rip shig`iw ha`m duzetiw kirgiziw.  

   

-aymaqliq kodlardi duzetiw.  

   

- aymaqliq kodlardi mashinag`a kiritiw.  

   

-birlemshi  xujjetlerdi  toltiriw  ushin  duzilgen  mag`liwmatlardan 

paydalaniw. 

   

-jiyindi kestelerdi duziw ushin  kodlardi kollaw. 

---

   

 Bul baskishlardin islew texnikasin korip shig`amiz.  

   

Dasturiy  mag`liwmatlardi  korip  shig`iw  ha`m  duzetiw  kiritiw 

mag`liwmatnamada  kerekli  nomenklaturalardi  tabiw,  oni  korip  shig`iw 

ha`m  usi  karxana  omir  jolinin  ozine  sa`ykesligin  tast iyiklawshi  jana 

pozitsiyalardi  kosiwdan  ibarat  boladi.  Maselen,  buxgalteriya  nomerleri 

jobasin korip shig`a turip, jana nomerdi kiritiw mumkin.   

   

Kodlardi  kollaw  texnologiyasinin  keyingi  baskishi  aymaqliq 

klassifikatorlarin  mashinag`a  kiritiw.  Xar  bir  nom enklaturani  dasturge 

jaylastiriw  ushin  arnawli  orin  kozde  tutilg`an,  ol  mag`liwmatli 

informatsiyanin`  fayllar  duzilisin  ta`minlewshi  “mag`liwmatlar”  menyu 

blogi  ta`repinen  belgilenedi.  Islep  shig`iw  waktinda  olar  massivlerdin 

baska  bazalari  menen  birlestir iledi  ha`m  mag`liwmatlar  duzilisin 

taminleydi.  Xar  bir  mag`liwmatnama  toltiriliwi  jeke  tartipte  amelge 

asiriladi.  Maselen,  karxana  xakkindag`i  mag`liwmatlardi    kiritiwde 

tomendegiler  kiritiledi:  tolik  ati,  kod,  manzili,  esap  kitap  nomeri  ha`m 

baskalar. 

   

Materiallar  xakindag`i  mag`liwmatlardin  jaziwi,  ati,  topari,  kodi, 

narxi,  bazag`a  iye  boladi.  Duzilgen  mag`liwmatlar  ha`mme  waqit 

mashinada  saklanadi,  olarg`a  jana  pozitsiyalar  kosiliwi,  kereksizleri 

shig`arilip taslaniwi mumkin.  

   

Mag`liwmatnamalardin 

belg ileniwi 

birlemshi 

xujjetlerdin 

mashinada 

toltiri-liwin 

jenillestiriw. 

Birlemshi 

xujjetler 

mag`liwmatnamalarin  EEMge  kiritiw  eki  usil  menen  amelge  asiriladi: 

ekranda  xujjettin  formasi  payda  boladi  yaki  bir  kiyli  formag`a 

keltirilgen  kiritiw  aynasi  payda  bol adi,  og`an  xar  kiyli  xujjetlerdi 

toltiriw  ushin  mag`liwmatlar  kiritiledi.  Bunda  xujjettin  kanday 

formasi(TA.KKO.ChKO.VV.ShART)  toltirilip  atirg`anlig`i  korsetiledi. 

Eger  xujjet  maydaninda  payda  bolg`an  rekvizit  mag`liwmatnamada  bar 

bolsa,  onda  arnalg`an  tu ymeshe  menen  og`an  qatnas  etiw,  kerekli 

pozitsiyani kidiriw ha`m oni xujjetke avtomatik kiritiw payda boladi.  

---

   

Zamanagoy  dasturlerdin  shubxasiz  utislari  mag`liwmatnamag`a 

jana 

pozitsialardi 

birar -bir 

operatsiyani 

islew 

waktinda 

kosiw 

imkaniyati  kiredi.  Maselen,  nawbettegi  tolew  kag`azin  kirite  turip, 

paydalaniwshi  jana  karxana  payda  bolg`anin  baykaydi.  Xujjetlerdi 

duziw 

rejiminen 

shikpastan 

turip 

paydalaniwshi 

karxana 

mag`liwmatnamasina  usinis  etedi  ha`m  og`an  jana  karxananin  barshe 

rekvizitlerin kiritedi.  Bul rekvizitler bir wakittin ozinde duzilip atirg`an 

xujjetke ornalastiriladi.  

Mnemokodlar,  kodlarda  jiyindi  kestelerdi  putin  payda  bolg`an 

pozitsiyalar  yaki  tanlap  turli  detallastiriw  menen  duziw  ushin 

paydalaniladi.  Usi  maqsette  dastur  korsetip  otilgen  mag`liwmatlardi 

duziwden  aldin  natiyjelerdi  esaplaw  ha`m  oni  duziw  alip  barilatug`in 

toparlawshi belgiler xakkinda tastiyiklaw beriwdi soraydi.