Ekonometrikaga kirish (ma‘ruzalar matni) Qarshi – 2012 Tuzuvchi: Usmonova R. S. Taqrizchilar: I f. d. X. Muxiddinov

To'plamning quyidagi turlari mavjud:

asosiy;

tanlama;

cheklangan;

cheksiz.
Tanlanma to'plam, yoki oddiy kilib, tanlanma deb tasodifiy ravishda tanlab olingan ob'ektlar to'plamiga aytiladi.
Bosh to'plam deb tanlanma ajratilgan ob'ektlar to'plamiga aytiladi.
Bosh to'plam ko'pincha chekli sondagi elementlarni o'z ichiga oladi. Ammo bu son ancha katta bo'lsa, u holda hisoblashlarni soddalashtirish yoki nazariy xulosalarni ixchamlash maqsadini ko'zda tutib, ba'zan bosh to'plam cheksiz ko'p sondagi ob'ektlardan iborat deb faraz qilinadi. Bunday yo'l qo'yish shu bilan oqlanadaki bosh to'plam hajmini orttirish tanlanma ma'lumotlarini ishlab chiqish natijalariga amalda ta'sir etmaydi.
To'plam birligi - kuzatish talab etiladigan element.

• 
  Belgi - to'plam birligining belgilar turlari:
  
• 
  sonli;
  

son bilan ifodalab bo'lmaydigan.
Arifmetik o'rtacha:
. (8)
Variasiya - belgining o'zgarishidir.
Variant - o'zgaruvchi belgining konkret ifodasi. Variantlar lotin harflarida belgilanadi. Masalan:
(9)
O'zgaruvchi belgining miqdorlari majmuasi variatsion qator deb ataladi.
Agar variantlarni ko'payish yoki kamayish bo'yicha joylashtirsak, tartibli variatsion qatorni tuzamiz.
Chastota (m) - absolyut miqdor bo'lib, har variantning to'plamda necha bor uchrashuvini ko'rsatadi.
Chastotaning nisbiy ko'rinishi chastota ulushi deb ataladi.
(10)

Nazorat savollari.

1.Ekonometrik modellar qachon qo'llaniladi?
2.Ekonometrik modellarni xususiyatlari nimalardan iborat?
3.Dinamik qatorlar deganda nimani tushunasiz?
4.Asosiy iqtisodiy-statistik tushunchalarni bayon qiling.
5.O'rtacha miqdorlar va o'rta chiziqli chetlanishni qanday ta'riflaysiz?
6.“Eng kichik kvadratlar usuli” ning mohiyatini tushuntirib bering.
7.Normal tenglamalar sistemasini echish usullarini tushuntirib bering.
8.To'g'ri chiziq bo'yicha eng kichik kvadratlar usuli yordamida tenglash qanday amalga oshiriladi?
9.Korrelyasiya koeffisienti nimani bildiradi va uni qanday hisoblanadi?
10.Determinasiya koeffisientining iqtisodiy ma'nosi nimadan iborat va u korrelyasiya koeffisienti bilan qanday bog'langan?