Ekonometrika

V. Iqtisodiy jarayonlarni prognozlash

5.1 Uslubiy ko’rsatma

Iqtisodiy jarayonlar dinamikasini miqdoriy baholashda mutloq qo’shimcha o’sish (kamayish), o’sish (kamayish) sur’ati va qo’shimcha o’sish (kamayish) sur’ati kabi statistik ko’rsatkichlardan foydalaniladi. Ular bazisli, zanjirli va o’rtacha ko’rsatkichlardan iborat bo’lib, hisoblash formulalari quyidagi jadvalda keltirilgan.

5.1-jadval

Ko’rsatkich nomlari	Mutloq qo’shimcha o’sish	O’sish sur’ati	Qo’shimcha o’sish sur’ati
Bazisli
Zanjirli
O’rtacha

Formulalarda dinamik qatorlar darajalari; -–qator uzunligi; -dinamika qatorida taqqoslash bazasi sifatida olingan daraja.

Bir qadam oldinga prognozlash uchun dinamik qatorning oxirgi darajasiga o’rtacha mutloq qiymatni qo’shimcha o’sishini qo’shish kifoya:

bu erda - dinamik qator ko’rsatkichining -nuqtasidagi qiymati; -–ko’rsatkichning -nuqtadagi prognozlangan qiymati; -dinamik qatorning o’rtacha qo’shimcha o’sish qiymati.

qadam oldinga prognoz qiymatini aniqlash quyidagi formula orqali amalga oshiriladi:

bu erda -ko’rsatkichning -nuqtadagi prognoz qiymati, –nisbiy qiymatlarda ifodalangan o’rtacha o’sish sur’ati.

O’rtacha o’sish sur’ati quyidagi formula orqali hisoblanadi: