Эконометрика фанининг предмети, усуллари ва вазифалари Эконометрика фанининг предмети Эконометрик усулларнинг хусусиятлари

1-Мавзу.
Эконометрика фанининг предмети, усуллари ва вазифалари


1. Эконометрика фанининг предмети


2. Эконометрик усулларнинг хусусиятлари
Эконометрик тадқиқотларда ечиладиган асосий масалалар:
- иқтисодий ўзгарувчилар орасидаги боғланишларни сифат жиҳатдан таҳлил қилиш, яъни боғланган ( ) ва боғлиқ бўлмаган ( ) ўзгарувчиларни ажратиш;
- маълумотларни танлаш;
- ва ўзгарувчилар орасидаги боғланиш шаклини аниқлаш;
- модель параметрларини аниқлаш;
- соҳта ўзгарувчиларни киритиш;
- автокорреляцияни аниқлаш;
- трендларни, даврий ва тасодифий компоненталарни аниқлаш;
- боғланиш шаклини аниқлаш ва бирпайтли тенгламалар тизимини тузиш;
- идентификация шартларини текшириш;
- бирпайтли тенгламалар тизимининг параметрларини баҳолаш;
- даврий қаторлар тизими асосида моделлаштириш: стационарлик ва коинтеграция муаммолари;
- интеграция муаммолари ва параметрларни баҳолаш.






Эконометрик тадқиқотлар босқичлари

• 
  муаммонинг қўйилиши;
  
• 
  маълумотлар йиғиш, уларни сифатини таҳлил қилиш;
  
• 
  модел хусусиятини аниқлаш;
  
• 
  параметрларни баҳолаш;
  
• 
  ечимларни тушиниш, муҳокама қилиш ва амалга жорий этиш.
  

2-Мавзу.Эконометрик тадқиқотларда жуфт регрессия ва корреляция
Режа:

1. 
   Моделларни тузиш.
   
2. 
   Чизиқли регрессия ва корреляция, уларнинг параметрларини баҳолаш.
   
3. 
   Чизиқли регрессия тенгламасининг ишончлилиги ва унинг параметрларини муҳимлилигини баҳолаш.
   

Регрессия ҳақида тушунча

• 
  Ў рганилувчи эркли параметрлар эрксиз параметр
  

бўлсин. Алоҳида ҳолларда ни параметрларнинг функцияси деб қараш мумкин, яъни
(2.1)

• 
  А гар ҳосил хажми бўлса, у суғоришлар сонига, ишлатилган минерал озуқа ҳажмига, ҳавонинг ҳарорати ва бошқаларга боғлиқ. Бундан кўринадики, ҳосилдорлик тасодифий жараёндир. Шунинг учун (2.1) муносабат тасодифий ўзгарувчиларни ўз ичига олади. Бундай ўзгарувчиларни деб белгиласак (2.1)ни ўрнига ушбу
  

(2.2)
муносабатни ёзиш мумкин.

• 
  Бундай муносабат(боғланиш) корреляцион дейилади. Y ва лар орасидаги аналитик муносабат регрессия тенгламаси дейилади.
  

Моделларни шакллантириш







бу ерда: - натижавий кўрсаткичнинг ҳақиқий қиймати;
-натижавий кўрсаткичнинг регрессия тенгламасидан топилган назарий қийматлари;
-регрессия тенгламасида аниқланган натижавий кўрсаткичнинг ҳақиқий қийматини назарий қийматидан оғишини ифодаловчи тасодифий миқдорлар.





Икки ўзгарувчи орасидаги боғланишни ўрганишда регрессия тенгламаларини танлашни график усули






Энг кичик квадратлар усули(ЭККУ)


(2.6)



; (2.7)