Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Yoritish
armaturasi
Ko‘zni yorug‘lik manbaining qamashtiruvchi ta’siridan saqlash, yoritilgan yuzalarda quyuq, 
soyalar va yaltillab ko‘rinadigai joylar hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida yorug‘lik 
oqimini qayta taqsimlash uchun, ba’zi hollarda esa manbadan sochiladigan nur spektrini o‘zgartirish 
uchun xam xar xil turdagi yoritish armaturasi qo‘llaniladi. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
127 
Manbaning ko‘zni qamashtiruvchi ta’siridan saqlash, yuqorida aytib o‘tilganidek, 
armaturaning himoya burchagini to‘g‘ri olish va uni tegishli balandlikka osish yo‘li bilan 
ta’minlanadi. 
Chiroqlar yorug‘likni qay tariqa taqsimlashiga qarab (armaturaga o‘rnatilgan yorug‘lik 
manbalari) 3 ta asosiy gruppaga bo‘linadi. 
a) tik nur beradigan chiroqlar
(100-rasm). Bu tipdagi chiroqlar nurning 90% ga yaqinini 
yoritiladigan yuzaga yo‘naltiradi, shu bilan birga bu yuza ancha yoritib, turadiyu, lekin shunday 
bo‘lsada yoritilayotgan yuzalarda quyuq soyalar paydo bo‘lishi va 
 
 
 
 
 Yoritish armaturasi. 
1—tik nur chirog‘i; 2 — tik va qisman qaytgan nur chirog‘i; 
3 — sut rang shar (bir tekis tarqoq nur beradigan chiroq); 4 
— lyuseta (asosan qaytgan nur beradigan chiroq); 5 —
qaytgan nur beradigan chiroq 
(sk-zoo). 
uning ba’zi joylari yaltillab ko‘rinishi mumkin. 
Yorug‘lik 
manbaining 
ko‘zni qamashtirib qo‘yishi 
ehtimoldan holi emas. Tik nur beradigan chiroqlar 
yordamchi xonalar, sanitariya uzellari va boshqalarni yoritish uchun ishlatiladi. 
b) Asosan qaytgan nur beradigan chiroqlar
(100-rasm, 
4). 
Bunday chiroqlarning pastki 
sferik qismi sut rang shishadan, yuqori qismi xira shishadan tayyorlangandir. Yorug‘lik oqimining 
65—70% chasi chiroqning yuqori qismiga yo‘naladi. Chiroqning himoya burchagi 90° atrofida.Bu 
tipdagi chiroqlar 
 Qaytgan nur beradigap chiroq. 
ko‘zni qamashtirmaydigan tarqoq yorug‘lik bilan 
yoritish zarur bo‘lgan xonalarga qo‘yiladi. SHu tipdagi 
chiroqlarning kamchiligi anchagina yorug‘likni yutib 
qolishidir, shu munosabat bilan tegishlicha yorug‘ 
bo‘lishi uchun yorug‘lik manbaining quvvatini oshirish 
zaruriyati tug‘iladi.