Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

4. Mavzu: Loyiha materiallari bo‘yicha ishlab chiqarish va dorixona muassasalariga 
bo‘lgan gigiyenik talablar va ularni baholash. Yoritilganligining va havo almashinuvining 
ahamiyati. 
 
Mashg‘ulotning jihozlanishi
: davolash profilaktika muassasalarining loyixasi, termometrlar, 
termograf, psixrometrlar 
Mavzuni asoslash 
Dorixona muassasalari loyihasining sanitar-gigiyenik baholash dasturi. 
I. Umumiy ma’lumotlar. 
1. Loyihaning nomi va raqami. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
124 
2. Dorixonaning loyihalashtirilgan o‘rni. 
3. Xonalar soni. 
II. Er maydoni. 
1. Situatsion loyiha 
A) aholi yashash joyida joylatirilishi (tuman,daha,shahar va qishloq sharoitida o‘ziga xos 
bo‘lgan talablar asosida); 
B) yon atrofdagi asosiy va qo‘shimcha joylashtirilgan inshootlar (zavod va 
fabrikalar,avtomobil va temir yo‘llar, yirik bozorlar,) 
2. Er maydoni va uning tarkibiy qismlari: 
A) 
Dorixona
binosi uchun ajratilgan er maydoni (davolash bo‘limlarining joylashtirilishi) 
B) Dorixona xonalari uchun ajratilgan er maydoni 
V) Ko‘kalamzorlashtirish maydoni (yashil himoya tasmasi) 
G) Xo‘jalik qismi uchun ajratilgan er maydoni 
III. Bino 
1. Er maydonida joylashtirilishi. 
2. Binoning kompozitsiyasi va undagi qavatlar soni. 
3. Binoga kirish va chiqish eshiklari soni. 
4. Xonalarning joylashtirilishi. 
5. Hojatxona.
IV. Loyiha materialarining taxlili. 
Davolash profilaktika muassasalarining sanitar gigiyenik eks pertizasiga taqdim etilgan 
loyiha quyida ko‘rsatilgan talablarga javob beradimi yoki yo‘qmi? 
1. Dorixona xonalarining alohidaligi gigiyenik talablarga rioya qiladimi? 
2. Palatalarning isitilishi, yoritilishi gigiyenik talablarga javob beradimi? 
3. Epidemiyaga qarshi tartib talablariga rioya qiladimi? 
4. Ko‘kalamzorlashtirish etarli darajadami? 
5. Xo‘jalik qismi uchun ajratilgan er maydoni etarlimi?
Xonaning tabiiy yoritilganligini gigiyenik nuqtai nazardan baholashda yorug‘lik koeffitsientini 
(YOK), yorug‘lik tushish burchagi, burchak teshigi va tabiiy yorug‘lik koeffitsienti (TYOK) ni 
aniqlash muhim ahamiyatga ega. 
YOrug‘lik koeffitsenti (YOK) deb, derazaning oyna qismi yuzasining pol yuzasiga bo‘lgan 
nisbatiga aytiladi. U oddiy nisbat bilan belgilanadi, ya’ni kasrning sur’atiga oyna yuzasining sathi, 
maxrajga esa polning yuzasi. Kasr surati 1 ga tenglashtirib olinadi, buning uchun kasrning maxraji 
sur’atida turgan songa bo‘linadi.
 
Yorug‘lik tushish burchagi, bu burchak SAV ikkita o‘tkazilgan chiziqdan hosil bo‘ladi, bundan biri 
gorizontal yo‘nalgan aniqlanishi kerak bo‘lgan sathdan (stol sathidan) oyna romining past 
qismigacha yo‘naltirilgan (AV), ikkinchisi o‘sha sathdan romning tepa qismigacha yo‘naltirilgan 
chiziq (AS). Yorug‘lik tushish burchagini aniqlash uchun stol balandligi aniqlanib, gorizontal 
yo‘nalishda romning quyi qismidan ish joygacha bo‘lgan oraliq hamda romning vertikal 
balandligida aniqlanadi.