Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Teri gigiyenasi 
Odamning terisi asosiy sezgi organlardan bo‘lib organizm uchun tirik qalqon, yuqumli kasal 
chiqaruvchi mikroblar uchun, to‘siq hisoblanadi. Teri bir qancha fiziologik protsesslarni, vazifalarni 
bajaradi. Terida juda ko‘p miqdorda nerv oxirlari joylashgan bo‘lib, ular teriga tashqi ta’sir

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
176 
qiluvchi yosh qo‘zatuvchi omillarni qabul qilib oluvchi birinchi sezgi analizatoridir (teriga tegilgan 
narsani, issiq va sovuqni, og‘riqni sezadi). 
Terida joylashgan nerv oxirlari organizmda ro‘y beradigan fiziologik jarayonlari boshqarib 
turuvchi markaziy nerv sistemasi bilan har tomonlama bog‘liqdir. 
Gavda terisi odam organizmini tashqaridan bo‘ladigan fizikaviy va kimyoviy agentlari 
ta’siridan, mexanik jarohatlardan va mikroblarni kirishidan saqlaydi. Terining 1 kv.sm yuzasidan 
40000 tagacha mikroorganizmlar bo‘lib ularni ko‘plari kasal chaqiruvchi mikroblardir. Shu o‘rinda 
aytib o‘tish lozimki toza, teri unga tushgan mikroblarni o‘ldirish hususiyatiga ega. O‘tkazilgan 
tajribalarni ko‘ratishiga ko‘ra toza teriga sun’iy ravishda surtilgan qorin tifi mikrob 10 daqiqadan 
keyin yo‘q bo‘lib ketadi, ya’ni toza teri bu mikroblarni o‘ldirib yuboradi. 
Teri chiqaruvchi organ sifatida ham ahamiyati katta, bir kecha kunduz mobaynida teri orqali 
o‘pkaga nisbatan 2 marta suv bug‘lari ajratib chiqarildi. 
Odatda terida joylashgan ter bezlari bir kecha kunduz mobynida 600 dan 900 kub (sm) gacha 
ter ajratadi, ammo ma’lum bir sharoitlarda teri orqali ajratiladigan suv miqdori 10 litrgacha oshib 
ketishi mumkin ( issiq fasl, issituvchi mikroiqlim) jadal jismoniy mehnat kabilar. Shuning bilan 
birga ter orqali organizmdan natriy va kaliy tuzlari, suvda eruvchi vitaminlar va tuzli zararli 
moddalar chiqarildi. Shu bilan ma’lum darajada tana haroratini pasaytiradi, tanada energiyaning 
sarflanishini tartibga solib turadi va boshqarishda rol o‘ynaydi. Tashqi harorat pasayganda tanadan 
kamroq issiqlik ajralib, harorat ko‘tarilganda esa ko‘proq issiqlik ajratiladi.