Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

 
Vitaminlar. 
Vitaminlar-past molekulali organik birikmalar bo‘lib, biologik aktiv xususiyatga egadir va 
ular juda kam miqdorda bo‘lishiga qaramay bir qator fiziologik va 
bioximiyaviy jarayonlari tartibga solib turadi. Ko‘pgina vitaminlar 
fermentlar tarkibiga kirib, ularning faolligini jadallashtiradi, 
organizmni tashqi ta’sirlariga javob berish qobiliyatini, immunitetni, 
jismoniy va aqliy mehnatni oshiradi. 
Vitaminlar 
organizmda 
deyarli 
sintez 
qilinmaydi 
va 
organizmda yig‘ilmaydi, natijada ularning miqdori ovqat tarkibida 
bo‘lmasa yoki kamayib ketsa, kasallikning kelib chiqishi muqarrar 
bo‘ladi. Tabiiy vitaminlar hayvon o‘simlik ozuqa moddalarida 
uchraydi. 
Vitaminlar 3 ta guruhga bo‘linadi: 
1.Suvda eruvchi (V, S, Vit RR, Vit V5, V6, V2 , V1,V12, V9, 
VR) 
2. Yog‘da eruvchi vitaminlar (Vit D, Protiv A, Vit A, Vit e, Vit K) 
3. Vitaminsimon birikmalar (Vit V8, Vt, lipovaya kislota, V13, V15, V 4). 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
19 
Vitaminlarning kunlik me’yori va ular uchraydigan oziq-ovqat mahsulotlari 
 
Vitaminlarning nomlari 
Kunlik me’yori, kuniga 
Vitaminlar ko‘proq 
uchraydigan oziq-ovqat 
mahsulotlari 
Vitamin C (askorbinat 
kislota) 
70-120 mg, 1 yoshgacha 30-40 
mg 
namatak, qora smorodina, 
qizil bulgar qalampiri, ukrop, 
karam, malina, petrushka, 
apelsin, limon 
B
1
(tiomin bromid) 
1,1-1,2 mg 
Pivo achitqilari, xamirturush, 
guruch kepagi, bug‘doy uni, 
no‘xat loviya, yong‘oq, jigar, 
buyrak, yurak mol go‘shti 
B
2
(Riboflavin) 
1,5-2,4 mg, 1 yoshli bolalar 
uchun -0,6 mg 
Pishloq, tvorog, jigar, buyrak, 
javdar non, pivo achitqilari, 
xamirturush, 
ismaloq, 
yong‘oq, 
qora 
bug‘doy 
yormasi 
B
6
(piridoksin 
gidroxlorid) 
1,8-2,0 mg; bolalarda 1-3 yosh 
0,9 mg 
Pivo 
achitqilari, 
baliq, 
boshoqli doni va kepagi 
B
12
(Sianokobolamin) 
3 mgk (mikrogramm), 1-3 yosh 
MGK (1000 mgk-1 ml) 
Jigar, sut mahsulotlari, tuxum 
Vitamin P (Rutin) 
50-75 mg 
garmdori, 
sitruslar, 
qora 
smorodina, grechka, mevalar 
Vitamin PP (nikotin 
kislota) 
45-50mg 
Pivo achitqilari, xamirturush, 
dukkakli 
o‘simliklar, 
yeryong‘oq, guruch po‘stlog‘i 
Vitamin H (biotin) 
150-200 mg 
jigar, soya, tuxum sarig‘i, 
qo‘ziqorinlar, piyoz, shpinat 
Vitamin «A» (Retinol) 
1000 mg. 
Tuxum, sariyog‘, qaymoq, 
jigar shaftoli, pomidor, sabzi, 
karam, bulgar qalampiri 
Vitamin «D» (kalseferol) 
3 yoshgacha bo‘lgan bolalarda 
400XB (0,25 mkg), kattalarda 
100 XB (xalqaro birlikka), 
homilador ayollarda 500 XB. 
Jigar, baliq jigarining yog‘i, 
tuxum, sut, sariyog‘ 
Vitamin «E» (tokoferol) 
erkaklar uchun 15 mg, ayollar 
uchun 12 mg 
Namatak, 
tuxum 
sarig‘i, 
danak 
Vitamin «K» 
0,2-0,3 mg. 
Yashil o‘simliklar, karam