"ekologiya"

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA 
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi 
“EKOLOGIYA” 
fanidan 
AMALIYOT 
TOPSHIRIQ 
№
1 
Bajardi: Televizion texnalogiyalari fakulteti Audiovizual ta’lim yo‘nalishi 
512-19 guruh Mirsharipov Mirfazil 

---

1.3.1. Turar joyning umumiy ta’rif-tafsifi 
Bu yerda uyingizni qaerda joylashganini (aholi turar joyi, 
chekka tuman, shahar, ularni geografik joylashuvi). 
Yashash manzilimni joylashuvi: 
Sirdaryo viloyatining Boyovut tumanida Mingchinor qishlog’ida 
Jo’langar mahallasi, Ma’rifat ko’chasida joylashgan. 
Aholi butun qishloq bo’ylab yoyilgan, 
Sanoat konxonalar:
Qishloqqa O’zbekiston Respublikasidagi eng katta Issiqlik Elektr 
Stansiyasi (IES) juda yaqin joylashgan va ekologik jihatdan 
bevosita ta’siri bor.
Masofa – 9 km. 
Suv yo’llari: 
Yer osti suvi chuqur joylashgan bo’lib o’rtacha 8-12 m masofa 
chuqurlikdan so’ng chiqadi. 
Yer usti suvi har mavsumda doimiy mavjud, Do’stlik kanali orqali 
bevosita qishloq hududiga kiradi. 

---

Qishloqning kartadan joylashgan o’rni: 
Joylashuv o’rni: 
Kenglik: Janubi - 40° 16' 0" 
Uzunlik: Shimoli - 69° 5' 59"

---

3.1.2. Siz yashab turgan mikrorayon xarakteristikasi 
Bunda ekologik xavfni keltiruvchi manbani aniqlash: 
- yaqin joylashgan sanoat korxonasi 
Ekologik jihatdan xavh tug’dirishi mumkin bo’lgan sanoat 
korxonasi faqat bitta qishloqdan 9 km masofada joylashgan Shirin 
IES hisoblanadi. 
Ahlatxona 
Ahlatxona mavjud emas, ahlatni maxsus transport vositalari hafta 
davomida olib ketishadi. 
Transport magistrali: 
Keng qatnovli avtomobil yo’li mavjud. 

---

Siz o‘z yashab turgan rayonigizagi shamol chambaragini (roza 
vetrov) bilasizmi, sanoat korxonasidan keladigan iflos havo 
uyingiznig qaysi qismi ta’siri ostida bo‘ladi. 
Odatda yilning 3 dan 2 qismida mintaqamizda Bekobod shamoli 
esib turadi, shamol bazida kuchli bo’ladi bunday vaqtlarda turar 
joy binolarining tom qismlari, daraxtlar va simyog’ochlarga jiddiy 
ta’sir ko’rsatadi. 
Yaqin joylashgan bog‘ va xovuzlar joylashgan joylarni aniqlang. 
Qishloqga kirish va uning oxiri undan chiqib ketish qismlarida 
katta yer maydoniga ega bo’lgan 2 ta bog’ mavjud. Qolaversa 
qishloq yeri unumli va serhosil tuproq bo’lganligi boiz shaxsiy 
kichikroq bo’lgan bog’lar ham ko’p uchrab turadi. 
Ularni hozirgi holati qanday? 
Hozirda bog’lar yoshartirilmoqda, holati yuqori darajada, 
hosildorlik jihatdan ham meyoriy talablarga to’la javob beradi. 

---

3.1.3. Hovli, tomorqa territoriyasining xarakteristikasi.
Umumiy ma’lumotlar. Uyiningizning qurilgan vaqti, 
tomorqangizning o‘lchami. 
Uyiimiz 1955-yilda SSSR tuzimi vaqtida qurilgan, uyning umumiy 
o’lchami 20 sotiq, tomorqa esa 12 sotiq. 
Bu joylarda avval nima bo‘lgan? 
Maydon keng cho’lliklardan iborat bo’lgan, Mirzacho’l 
mintaqasiga qaralar edi. 
Qanday o‘simliklar uy atrofida va tomarqangizda uchraydi. 
Uyda asosan poliz ekinlaridan: 
Kartoshka, pomidor, bodring, qalampir, turp mavjud. 
Daraxtlar:
Terak uydagi yagona mevasiz daraxt, olma, gilos, shaftoli, o’rik, 
nok, behi, xurmo, anor, anjir, tut daraxlari bor. 
O’t-o’lanlar: 
Bida, ajiriq, otquloq kabi o’simliklar keng tarqalgan. 

---

Gullar:
Uyda 20 ga yaqin gul turlari mavjud bo’lib ularning soni odatda 
50-200 tupgacha yetadi. 
Ekinlarni o‘stirishda o‘g‘itlar yoki boshqa qo‘imcha ozuqalardan 
foydalanasizmi?
Albatta qishloq xo’jaligida mol go’ngidan keng foydalanamiz, 
uyda deyarli barcha ekinlarga beriladi. 

---

3.1.4. Mening oilamni atrof muhitga ta’siri 
Xech o‘ylab ko‘rganmisiz, oilangiz atorf muximtga qanday ta’sir 
ko‘rsatishini? 
Odatda uy va uy hududiga yaqin yerlar doim ozoda saqlanadi.
Suvdan foydalanish: 
- uyni suv bilan ta’minlanish manbai; 
Qishloqqa Jizzax viloyatidan toza ichimlik suvi olib kelish ishlari 
amalga oshirilmoqda, hozircha eski suv tizimi orqali ichimlik 
suvidan foydalanamiz. 
Tomorqalar uchun ariq suvidan foydalaniladi. 
Sizning oilangiz qancha miqdorda suv sariflaydi (taxminan); 
oilamiz o’rtacha taxminan115 litr suv sarflanadi 

---

Yil fasllarda suvdni iste’mol qilishda farq bormi; 
Albatta bunda asosiy ta’sir chorva mollarining hamda 
tomorqalarga bo’lgan talab oshganligidan oshishi tabiy hol. Yoz 
faslida qolaversa Bahorning so’ngi oyi va Kuzning birinchi oylarida 
kuzatiladi. 
Chiqindi suvlarni tashash joyingiz; 
Maxsus quduq qazilgan. 
- Oilangiz suvga qancha pul to‘laydi; 
90-100 so’m atrofida 
Kanalizatsiyachi? 
Mavjud 

---

Buzilgan krandan qancha suv oqib ketmoqda: kran tagiga 
birorta idish qo‘yib va qancha vaqt mobaynida u to‘lishini 
aniqlang. 
Mavjud emas 
Elektr energiyadan foydalanish: 
- uyingizning elektrenergiya bilan ta’minlash manbai (TES, kotelniy) 
Qishloqdan 9-10 km masofada joylashgan Farhoz GES orqali 
taminlanadi 
Sizning oilangiz bir oy mobaynida qancha elektr energiya ishlatadi 
va qancha pul to‘laydi 
Oylik 110 000 so’m to’lov qilinadi. 
- Qanday ma’ishiy texnikadan, yoritish manbalarida (cho‘g‘lanma 
yoki lyuminessenli) foydalanasiz 
Led chiroqlari, Haladelnik, changyutgich, televizor 

---

Elektrni ayab ishlatasizmi? 
Imkoni boricha tejab ishlatilinadi 
Sizning uyingizdagi gaz: 
- manbalar (tabiiy, siqilgan, ballonlarda olib kelinadigan) 
Tabiy gaz quvuri orqali yetkazib beriladi 
- Sizning oilangiz har oyda qancha miqdorda gazdan foydalanadi 
va bunga qancha to‘lanadi 
To’lov summasi 120 000 so’m 
Isitgich: 
Qanday turdagi uy tizimidan foydalanasiz? 
Maxsus suv orqali istish tizimi (ataplena) 
Qishda xonadoningizni yaxshi isitasizmi? 
Qariyalar bor xonalar issiqroq, qolgan xonalar normal haroratda 
bo’ladi. 

---

Xonaning xaroratini o‘zingiz to‘g‘rilay olasizmi? 
Albatta 
Chiqindilar – oilangizni «chiqindi chelagi»:
-
sizning oilangiz kun davomida qancha miqdorda 
chiqindi tashlaydi. (0,5 yoki 1 chelak va x.k.). Yilning qaysi faslida 
ko‘proq.
Asosan yeyiladigan mahsulotlardan deyarli chiqindi chiqmaydi 
chunki chorva mollari uchun ishlatilinadi. 
Odatda 2-3 kunda 1 chelak boshqa turdagi chiqindilar chiqadi. 
-
Bu chiqindilarni qaerga tashlashadi? 
Maxsus transportga topshiriladi 
Kimyoviy moddalar. 
-
Sizning oilangiz turli hil maqsadlar uchun qanday 
kimyoviy moddalardan foydalanashadi; 
Deyarli foydalanilmaydi