Ekologiya fanining predmeti, uning maqsadi va

---

EKOLOGIYA FANIDAN 

Ma’ruzachi: t. f. n., professor Maxmudov T. M. 

EKOLOGIYA FANINING PREDMETI, UNING MAQSADI VA 

VAZIFALARI     (2 SOAT) 

                                                              REJA: 

          Kirish. 

1.  Ekologiya to’g’risida tushuncha, uning tarixi. 

2.  Ekologiya fanining vazifalari. 

3.  Ekologiya fanining asosiy yo’nalishlari. 

4.  Ekologiya fani integrative fan.   

    Xulosa. 

 

  Ekologiya tushunchasi fan sifatida ilk bor 1866-yildan qo’llanila boshlangan. 

Qadimgi bobolarimiz tushunchani ancha ilgari anglab, uni o’z turmush tarziga 

aylantirilgan.  

     1993  yil  9  dekabrda  O’zbekiston  Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan qabul 

qilingan “Tabiatni muhofaza qilish” to’g’risidagi Qonun 4- moddasiga binoan 

qanday mutaxassis ta’minlangandan qat’iy nazar barcha O’rta va Oliy yurtlarida 

fuqarolarning hayoti uchun qulay tabiiy muhitga ega bo’lish huquqini ta’minlash 

uchun ekologik o’quvchining majburiyatlari belgilab qo’yilgan.  

      XX  asrda  insoniyatni  xavf  ostida qoldirayotgan hodisalardan biri ekologik 

vaziyat hisoblaniladi. Atrof-muhitni himoya qilish, ekologik norma tabiiy 

boyliklarini kelgusi avlodlarga tejamkorlik bilan foydalanib yetkazish, bugungi 

kunda dolzarb muommodir. O’rmonlar, suv havzalari, tuproq, atmosfera havosi, 

o’simlik va hayvon turlari kamayib borishining oldini olish uchun tabiatni 

o’rganish lozim’’.  

      Ekologiya  faniga  qiziqish  insoniyatni dastlabki bosqichi boshlanishi bilan 

bog’liq. Ekologiya to’g’risidagi juda ko’p qiziqarli fikrlar, manbalar, qadimgi 

misrliklar, hindular, tibetliklar davridagi Geraklit (mil.av. 530-470), Giprokrat 

(mil.av. 460-370), Aristotel (mil.av. 384-322) bo’lgan davr manbalaridan ekologik 

omillar to’g’risidagi xabarlar bo’lgan.      

      Barchamiz  o’z  sog’ligimizga,  atrofdagilarning salomatligiga mas’ulmiz. 

Nafaqat shunchaki sog’ bo’lish, balki haqiqiy salomatlikka erishish o’z qo’limizda 

ekanini bilishimiz kerak ekan. Inson ko’rimsiz, yoqimsiz chiqindi tepaliklarini 

paydo qiladi. Albatta, savol tug’iladi: nega bunday mas’uliyatsizlik? Unga javob 

izlash, topish amri mahol. Demak, inson o’ziga nisbatan shunday muhitni 

yaratmoqda.  

     Prezidantimiz shunday deganlar: “Har bir odamning sog’lig’i o’z qo’lida”. Bu 

gapni bejiz aytmaganlar. Chunki har bir inson yashashi uchun kurashishi kerak. 

Atrof-muhitga ta’sir ko’rsatayotgan omillarga qarshi chora-tadbirlar qo’llashi 

kerak. Ekologiya esa odamlar uchun qulay bo’lgan, bulg’anmagan tabiiy atrof-

muhitni yaratish maqsadida ilmiy izlanishlar olib borayotgan, bu dolzarb 

muommoni hal qilishga yordam beradigan fan bo’lib qoladi. 

---