Экология асослари ва табиатни муҳофаза қилиш (Ўқув- услубий қўлланма) наманган-2011 Ўзбекистон республикаси

Тупроқнинг гигиеник аҳамияти. Тупроқ, дарҳақиқат, жуда катта лаборатория. У лабораторияда доимо тўхтонсиз мураккаб кимёвий биолюгик, фотокимёвий жараёнлар содир бўлади. Тупроқда бу жараёнлар «оқибатида турли органик ва ноорганик моддалар, ҳосил бўлади. Тупроқда патоген микроорганизмлар вируслар, оддий бир ҳужайрали жониворлар, гижжа тухумлари ва бошқа жониворлар мавжуд. Тупроқ чиқинди, ифлос сувларни, ахлатларни, чиринди ва бошқаларни зарарсиз ҳолатга келтиради. Ернинг рельефи — жойнинг иқлимига, ўсимлик дунёсига, турар-жойларни лойиҳалашга, ободончиликка ундан фойдаланишга катта таъсир кўрсатади. Аммо тупроққа ҳамма нарсалар, жум.ладан, пестицидлар, минерал ўғитлар, ўсимлик ўстирувчи стимуляторлар, юза актив моддалар, полициклик ароматик кар-бонсувлар, саноат корхона чиқиндилари, хўжалик чиқинди сувлари, транспорт ташландиқлари ва бошқалар ташланади. Шу туфайли, тупроқнинг санитария ҳолати ўзгаради. Тупроқ орқали эпидемик ва эндемик касалликлар тарқалиши мумкин. Бундай тупрюқ одамларнинг соғлиғига путур етказиши аниқ. Чунки ифлосланган тупроқлардан зарарли кимёвий мюддалар, биологик ифлосликлар очиқ ва ер ости сувларини, атмосфера ҳавосини, ўсимликларни, қолаверса киши организмини зарарланиши мумкин.
Тупроқни ифлосланганлигини кўрсатувчи белгилар

Тупроқнинг таърифи	холи-титр	1 кг тупроқ тарки-бидаги гижжа ту- хумларининг сони	0,25 м^2 майдонда аниқланган пашша тухумидан чиққан қуртлар
Тоза	1,0 ва юқори	0	0
Ифлосланган	0,0-0,01	10 дан ортиқ	1-2 нусхалари
Жуда ифлослан-ан	0,01 дан кам	10 дан ортиқ	5 ва ундан юқори