Ekologik ekspertizaning antropologik xususiyati mundarija kirish I bob. O‘zbekiston Respublikasida ekalogiya huquqi rivojlanishi tarixi

Ekologik ta’lim-tarbiya jarayoni uzluksizligini ta’minlash yosh avlodning ekologik madaniyatli bо‘lib voyaga yetishida muhim ahamiyat kasb etadi. Jumladan:

- yoshlarning о‘zi yashab turgan shahar, qishloq, mahalla, xonadoniga

bо‘lgan mehr-muhabbat tuyg‘usi, vatanparvarlik ruhini shakllantiradi;

- tabiat uchun shaxsiy javobgarlik xususiyatlari va shaxsdagi yaratuvchanlik asoslarini shakllantirishga xizmat qiladi;

-inson qalbidagi ezgulik, saxovat, mehr-muruvvat fazilatlarini rivojlantiradi;

- yoshlarda ekologik muammolar yechimini izlab topish kо‘nikma va

malakalarini rivojlantiradi;

- yoshlar ona tabiatni sevish, ardoqlash, undan g‘ururlanish ruhida tarbiyalanadi;

-yoshlarda suvni iflos va isrof qilmaslik tushunchalari rivojlanadi;

- atrof-muhit muhofazasi ijtimoiy zaruriyat ekanligi tо‘g‘risidagi e’tiqodni shakllantiradi;

- yoshlarda ekologik xavf-xatarlarning oldini olishga qaratilgan burch, vijdon, odamiylik xususiyatlarini mustahkamlaydi;

- yoshlarni kuzatuvchanlik, atrof-muhit gо‘zalligini anglash bilan bog‘liq bо‘lgan qiziqishlar rivojlanadi;

- о‘simliklar, hayvonlar tabiatning bir qismi, inson tabiat gо‘zaligi bilan bog‘liq ekanligi, uni asrab-avaylash zarurligini tushunib yetadi;

- yoshlar XXI asr sivilizatsiyasi darajasiga va tabiatga xavf tug‘diruvchi kuchli antropogen ta’sirlarga bardosh beruvchi, yangicha odob va axloqqa asoslangan ekologik dunyoqarashga ega bо‘ladi;

- О‘zbekistonning tabiiy boyliklari: о‘simliklari, hayvonot olami, qо‘riqxonalar va nodir landshaftlar, tabiat yodgorliklarini, yer, suv, havosini muhofaza qilish bо‘yicha qonunlar haqida bilim va kо‘nikmalarga ega bо‘ladi;

- yoshlar о‘rtasida sog‘lom turmush tarzi qaror topadi;

- energiya va resurs tejovchi texnologiyalar hamda muqobil energiya manbalari xususida yetarli darajada bilim va kо‘nimalarga ega bо‘ladi.

Xulosa

Bugungi kunda dunyoda kechayotgan globallashuv jarayonlari ekalogik muammolarni hal etishda nafaqat xo’jalik faoliyatida resurs tejovchi va ekalogik toza texnologiyalari joriy qilish, tabiatni muhofaza qilish tadbirlarni amalga oshirish shu bilan birga, sohaga ong qonunchilikni takomillashtirish borasidagi chora- tadbirlarning o’zigina ushbu sohadagi muommolarni hal etish uchun yetarli emasligini, bu borada aholining ayniqsa yoshlarning ekalogik huquqiy onggini, madaniyatini yuksaltirish lozim

Tabiatda ro’y berayotgan nohush hodisalar oqibatida bartaraf etish, ro’y berishi mumkin bo’lgan bunday vaziyatlarning oldini olish hozirgi kunning dolzarb vazifalaridan biri hisoblanadi. Insonning tabiatga noto’g’i ta’sir ko’rsatishi natijasida yuzaga keladigan salbiy holatlarning oldini olish ekaoligik huquqiy ta’lim- tarbiyaning o’rni nihoytda katta.

Atrof muhitni musaffoligiga ewrishish va ekalogik falokatlarning oldini oilsh aholining ekalogik huquqiy madaniyatini oshirish ayniqsa, o’sib kelayotgan avlodlatning ekalogik ta’limi, madaniyati yuksak bo’lishi hal qiluvchi omillardan biri sanaladi.

Ekalogik huquqiy ta’lim-tarbiya insonning tabiatdan ongli ravishda, psixologik axloq-odob yuzasidan xalqimizning tabiatga nisbatan e’tibor bilan qaraydigan urf-odatlari, an’analari asosida yoshlarni tarbiyalash, ular onggida tabiatga uning boyliklariga mehr-muhabbat uyg’otish ularni tejamkorlikka va tabiy boyliklarni asrab avaylashga o’rgatishdan iborat.

Bugun o’tmishda tabiatga yetkazilgan zaraning chuqur asoratlarini tugatish haqida, ekalogik xavzsizlik va atrof- muhit muhofaasiga alohida qaratilayotganda ekalogik huquqiy madaniyat degan tushunchani hamma birdek anglab yetgani yo’q.

Ayrim yurtdoshlarimizning tabiat qonunlarini chuqur bilmasligi ularda ekalogik bilim va tarbiyaning yetishmasligidir.