Ehtimollar nazariyasining asosiy tushunchalari va

1.3. Geometrik ehtimollik 
Ehtimollikning klassik ta’rifida elemetar natijasilar soni chekli deb faraz 
qilinadi. Amaliyotda esa ko’pincha mumkin bo’lgan natijalari soni cheksiz bo’lgan 
tajribalar uchraydi. Bundan hollarda klassik ta’rifni qo’llab bo’lmaydi. Biroq bunday 
hollarda ba’zan ehtimollikni hisoblashning boshqacha usulidan foydalanish mumkin 
bo’lib, bunda ham avvalgidek ba’zi hodisalarning teng imkoniyatlilik tushunchasi 
asosiy ahamiyatga ega bo’lib qolaveradi. 
Ehtimollikning geometrik ta’rifi deb ataladigan usuldan tasodifiy nuqtaning 
biror sohaning istalgan qismiga tushish ehtimolligi, bu sohaning o’lchovi 
(uzunligiga, yuziga, hajmiga) proporsional bo’lib, uning shakli va joylashishiga 
bog’liq bo’lmagan holda foydalanish mumkin. 

---

6
Aniq maqsadida ikki o’lchovli hol cheklanamiz. Tekislikda yuzi 
D
S
ga teng 
biror 
D
soha berilgan bo’lib, unda yuzi 
d
S
ga teng 
d
soha joylashgan bo’lsin. 
D
sohaga tavvakkaliga nuqta tashlanadi. Bunda bu nuqtaning
D
sohaning istalgan 
qismiga tushish ehtimolligi bu sohaning yuziga to’g’ri proporsional va uning shakli, 
joylashishiga esa bog’liq emas deb faraq qilinadi. Bunday holda bu nuqtaning
d
S
sohaga tushish ehtimolligi
D
d
S
S
P

. 
1.10- misol.
R
radiusli doiraga nuqta tavakkaliga tashlangan. Tashlangan 
A
nuqtaning doiraga ichki chizilgan kvadrat ichiga tushish ehtimolini toping.
Yechilishi.
d
S
- kvadrat yuzi, 
D
S
- doira yuzi bo’lsin.
A
nuqtaning kvadrat 
ichiga tushishi hodisasi. U holda 
 
636
,
0
2
2
2
2






R
R
S
S
A
P
D
d
.