Egri chiziqli harakat. Aylana bo’ylab tekis harakat. Markazga intilma tezlanish

Aylanma tekis harakatda tezlanishning yo‘nalishi

• Tekis aylanma harakat qilayotgan sharcha A1 nuqtadan A2 nuqtaga o‘tganda tezliklar vektori ayirmasi Δ→υ = →υ 2 – →υ 1 bo‘ladi. →υ 2 vektordan →υ 1 vek A1 →υ 1 tor ayirilganida ayirma Δ→υ vektorning yo‘nalishi 6­rasmda ko‘rsatilgan. Δ→υ Aylanma tekis harakatda a→ tezlanishning yo‘nalishi ayirma vektor Δ→υ = →υ 2 – →υ 1 ning yo‘nalishi bilan bir xil bo‘ladi. Buni (2) formuladan ham bilish mumkin. Rasmdagi Δ→υ vektor boshini A2 nuqtaga ko‘chiraylik. A2 nuqta A1 ga qanchalik 6-rasm. Tekis aylanma yaqin bo‘lsa, Δ→υ vektorning yo‘nalishi aylana harakatda tezliklar markazi tomon shu nchalik yaqin yo‘naladi.

6 - rasm

. A2 vektori ayirmasi nuqta A1 nuqtaga nihoyatda yaqin bo‘lganda, Δ→υ vektor, binobarin, a→ tezlanish R radius bo‘ylab O markazga yo‘nalgan bo‘ladi (7­ rasm). Shuning uchun ham aylanma tekis harakat qilayotgan jismning tez lanishi markazga intilma tezlanish deb ataladi. Demak, jismni aylanma harakat ettirish uchun uni doimiy ravishda markazga intilma tezlanish bilan harakat qildirish kerak ekan. Faqat shundagina u aylanma harakat qiladi.

• . A2 vektori ayirmasi nuqta A1 nuqtaga nihoyatda yaqin bo‘lganda, Δ→υ vektor, binobarin, a→ tezlanish R radius bo‘ylab O markazga yo‘nalgan bo‘ladi (7­ rasm). Shuning uchun ham aylanma tekis harakat qilayotgan jismning tez lanishi markazga intilma tezlanish deb ataladi. Demak, jismni aylanma harakat ettirish uchun uni doimiy ravishda markazga intilma tezlanish bilan harakat qildirish kerak ekan. Faqat shundagina u aylanma harakat qiladi.

7 - rasm