Ecologiya MurodovSh lot doc

1.11  Hayotiy  shakl.

    Yu.  Odum  quruqlikdagi  biomalarni 

bog’lovchi  va  bog’lanishiga  yo’l  qo’yuvchi  chegaralarni  va  yer 

ustidagi biomlarning tavsiflarini hayotiy shakl deb ta‘kidlaydi.    

 

   

Muhitga  turli  o’xshash  jihatlari  bilan  moslashuvi 

natijasida  kelib  chiqqan  turlar  guruhi,  asosiy  morfogenetik 

chegarasi  va  fe‘l-atvori  belgilari  bilan  bir-biriga  yaqin 

bo’lishini hayotiy shakl deb atash qabul qilingan. 

  

 

Bunda har xil turlar muntazam munosabatdan uzoq bo’lishi 

mumkin, biroq bir xil adaptatsiyaga ega bo’ladi. 

 

 

Adaptatsiya  -  organizmlar,  populyatsiyalar,  turlar  va 

jamoalarning tashqi muhit sharoitlariga moslashuvidir. 

 

 

Adaptatsiyalar morfologik (masalan, organizmlar  shaklini 

qayta  qurish  ahloqiy  (boshpana  qurish),  fiziologik,  iqlimiy  va 

xromatik  (chuqur qismida pigment tarkibning o’zgarishi) jihatdan 

farq qiladi.  

 

O’simliklar uchun ayniqsa, morfofiziologik adaptatsiya xos 

9 

32 

---

www.qmii.uz/e-lib 

 

www.qmii.uz/e-lib 

 

  

Inson  havo,  suv  va  zaminning  pokligini 

ta‘minlashi,  tabiatni  asrab  avaylashi,  o’zini 

doimo ozoda tutishi lozim.