Ecologiya MurodovSh lot doc


Shunday  qilib,  evolyutsiya  vaqt  kabi  bir  yo’nalishli



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/230
Sana07.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#327613
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   230
Bog'liq
Ecologiya Murodov Sh 2005

Shunday  qilib,  evolyutsiya  vaqt  kabi  bir  yo’nalishli 

vektor bilan tavsiflanadi: o’tmishdan - hozirgi  zamon orqali - 

kelajakka. 

 

Tarixiy  nuqtai  nazardan  biotop  va  biotsenozlar  tarkibi 



hamda  ularning  ichki  va  ular  o’rtasidagi  o’zaro  munosabat  va 

shart-sharoitlarning  takrorlanishi  mumkin  emas.  Shuning  uchun 

evolyutsiyaning  orqaga  qaytmasligi  qonunini  ekotizimga  ham 

qo’llaymiz. 

 

Biotlar 

turidagi 

ekotizimlarda 

qaytmaslik 

o’zgarishlarining  to’planishi,  oxiri  butunlay  biosferani 

qaytmaydigan o’zgarishlarga olib keladi.  

 

Ekotizim notekis rivojlanadi (hatto ular bir darajada bo’lsa 



ham),  shuning  uchun  ular  o’rtasida  raqobatli  munosabatlar 

vujudga  keladi  (bir-biri  bilan  fazoviy  munosabatda  bo’lgan 

holatda).  Shunday  qilib,  tabiiy  tanlanish  alohida  organizmlar  turi 

o’rtasida  emas,  balki  jamoa  va  ekotizimlar  o’rtasida  bo’lmoqda. 

Bunday  shart-sharoitlarda  mavjud  turlar  evolyutsiyasi  hamda 

yangilarining  paydo  bo’lishi  keskin    tezlashadi.  Shunga  mos 

84 

117 



www.qmii.uz/e-lib 

 

www.qmii.uz/e-lib 



 

  

bir element hech bo’lmaganda bitta element bilan) muhim va ular 



bir  butunlikni  tashkil  etadi.  Murakkab  tizimlarda  esa  ular  o’zaro 

bog’langan sathlarga bo’lingan. 

Ekotizim tashkil topishining muhim farqli xususiyati, unda 

tirik organizmlarning bevosita (yoki bilvosita) ishtirok etishidir. 

Tirik  organizm  singari  har  qanday  ekotizim  boshlanishiga 

(tug’ilish),  yashash  davriga  (faoliyat)  va  tugashi  (ekotizim 

parchalanishi, ekotsid)ga ega. 

Yuqorida  qayd  etilganidek,  ekotizimlar  ierarxik  tashkil 

topish  xususiyatiga  ega,  ya‘ni  uning  ayrim  elementlari 

qaralayotgan tizimning quyi va yuqori tartibini bildiradi.  

Bu yerda shuni qayd etish lozimki, hozirgi vaqtda ko’pgina 

fanlar  va  olimlar  tomonidan  absolyut  deb  olingan  dunyo  modeli 

rad  etilmoqda.  Ushbu  modelning  o’rniga  tizim  sathlarining 

ierarxik tuzilishi qo’llanilmoqda.   

Yu.A.Kosigin  (1971)  moddalar  tashkil  topishining  asosiy 

sathlari  tushunchasini  kiritdi.  Uning  fikricha,  bunday  sathlar 

ikkita: atom-molekulyar va planetar. Shulardan birinchisi –kristalli 

va qisman tog’ jinslarini, ikkinchisi – planetamizning mavjudligini 

bildiradi. 

 


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   230




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish