Ecologiya MurodovSh lot doc



Download 1,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/230
Sana07.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#327613
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   230
Bog'liq
Ecologiya Murodov Sh 2005

5.4  Biogeokimyoviy  davr

.  Kichik  aylanishning  asosini 

biogeokimyoviy  davr  tashkil  etadi.  Biogeokimyoviy  davr 

to’g’risidagi zamonaviy tushunchaga V.I. Vernadskiy XX asrning 

20-30  yillarda  biosfera  to’g’risidagi  ta‘limotni  rivojlantirib  asos 

solgan. 

 

 



Hozirgi  paytda  davr  deganda,  noorganik  tabiatda 

o’simliklar  va  tirik  organizmlar  orqali  quyosh  energiyasi  va 

kimyoviy  reaktsiyalar  energiyasidan  foydalanish    hisobiga 

kimyoviy  moddalarning  noorganik  moddalarga  aylanishi 

tushuniladi. 

 

 



A.M.Ivlyov  bo’yicha  (1986),  biogeokimyoviy  davr 

moddalar almashinishining tirik va o’lik turlarini o’z ichiga oladi. 

Tirik  tur  juda  xilma-xil  va  yashab  turgan  muhitdan  kimyoviy 

elementlarning  organik  birikmalarini,  tirik  organizmlarning 

shakllanishi,  usishi  va  rivojlanishi  uchun  sintez  qiladi  hamda 

uning  bir  qismini  muhitga  (enzimlar,  chiqindi  ko’rinishida    va 

boshq.)  qaytaradi.  Organizm  va  organik  birikmalarning 

parchalanishi  va  kimyoviy  elementlarning  tabiatga  qaytishi  o’lik 

turga kiradi. Biroq moddalar almashinishining bunday ajralish turi 

juda  shartlidir,  har  qanday  turkum  uchun  moddalarning  uzluksiz 

50 

71 



www.qmii.uz/e-lib 

 

www.qmii.uz/e-lib 



 

  

 



Limitlanish  ham  abiotik,  ham  biotik  omillar  bo’lishi 

mumkin.  Masalan,  O’rta  Yer  dengizi  anjirlarining  Yevropadan 

Kaliforniyaga  (AQSH)  olib  borilganligi  to’g’risidagi  tarixi.  U 

o’sha joydan  o’simlik turining changlantiruvchi juftini olib borish 

fikri hayolga kelmaguncha hosil bermagan. 

 

Limitlangan  omillarni  aniqlash  asosan, qishloq xo’jaligida 



muhim  amaliy  ahamiyatga  ega.  Shunday  qilib,  paxtaning 

yetilishida  yorug’lik  bug’doyda  tuproqning  kislotali  omillari 

limitlanuvchi  hisoblanadi  (nordon  tuproq  tarkibidagi  ishkorli 

oxaklanish,  betaraflashtirish  amalga  oshirilmagunga  qadar  hech 

qanday ma‘danli o’g’itlar samara bermaydi) va boshq. 

 

Limitlangan  omillarning  asosi  ekologiyaning  ikkita  asosiy 



qonunlariga - minimum va tolerantlik qonuniga tayanadi. 

 


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   230




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish