Ecologiya MurodovSh lot doc

7.13. Keskin davr

.......................................................................120 

7.14. Fitotsenozlarning jadal evolyutsiyasi

.............................121

 

7.15. Yuqori gradientli davr

.....................................................122 

7.16. Evolyutsiya to’lqinlari

.....................................................122 

uning  biologik  qonunlarini  inkor  qilmaydi.  Lekin  qonuniyat  va 

qonunning mustaqilligi, ularning o’zaro harakatini inkor qilmaydi. 

 

2.2  Bioekosning  asosiy  qonuni

.  Bu  qonun  quyidagicha 

ifodalanadi: 

ekotizimlar 

tirik 

organizmlar 

rivojlanishiga 

yo’naltirilgan muhit sharoiti imkoniyatlari birligini tashqil qiladi. 

 

V.G. Nesterov (1991) bo’yicha, bioekosning asosiy qonuni  

tirik  tabiat  va  atrofdagi  tirik  organizmlar  muhiti  munosabatlarini 

yaxshilash bo’lib, quyidagicha ifodalanishi mumkin:  

 

1

0

0

0

®

ïþ

ï

ý

ü

ïî

ï

í

ì

=

ú

ú

û

ù

ê

ê

ë

é

-

+

X

B

 

 

 

bu  yerda  0-atrof  muhit,  B-  tirik  tabiat,  0  va  B  birlikda 

ideallikka  intiladi  ya‘ni  x

→

1. Shunday qilib, bu qonun muhitni 0 

organizmlarning bir - biriga muvofiq kelish qiymatini ifodalaydi. 

 

«Qiymat»  tushunchasi  bu  yerda  organizmlarning 

miqdoriga  yashash  sharoiti  mos  kelishini  ifodalash  uchun 

qo’llanilgan. 

 

Biekosning  asosiy  qonuni  boshqa  tushunchalar  singari 

oddiydir.  Uning  matematik  ifodasini  olishda  0  muhit  tavsifi,  B 

organizmi talablariga bo’linadi. B 0+(0-B)ga o’zgartirilib bioekos 

ulushining  me‘yori  olinadi.  Oxirgi  ifodada    |0+B|  ning  qiymati 

manfiy  yoki  musbat  bo’lsa  ham  u  ijobiy  deb  olinib  0  qiymatga 

qo’shiladi. 

 

V.G.  Nesterovning  ta‘kidlashicha,  bioekosning  asosiy 

qonuni  hech  qanday  tashqi  kuchlar  ta‘sirisiz  mavjud.  Bu  qonun 

tirik organizmlarni tashqi ta‘sirining tomonidan foydalanib, salbiy 

tomonini bartaraf qilishini ifodalaydi.