Ecologiya MurodovSh lot doc

Ekologiyada  moddalar  tashkil  topishining  asosiy 

sathlari biogeotsenoz va biosfera bo’lishi mumkin. 

 

Tarkibiy ierarxiyada uni joyi quyidagi sxemada keltirilgan 

(6.1- sxema). 

6.3  Ekotizimning  vaqt  va  bo’shliqdagi  chegarasi

.  Har 

qanday  ekotizim  ma‘lum  bo’shliq  va  vaqt  oralig’ida  mavjud 

bo’ladi,  ya‘ni  vaqt  va  bo’shliqda  o’zini  boshlanishi  va  tugashiga 

ega  bo’ladi.  Yuqorida  (I-bobda)  qayd  etilganidek,  ekotizimlar 

o’lchamsizdir.  Ularning  chegarasi  ma‘lum  belgilariga  nisbatan 

o’tkaziladi.  Masalan:  sabzavot  jo’yagi  va  gullar  to’dasiga  rejada 

har  qanday  shakl  berishimiz  mumkin,  bunga  qarama-qarshi 

biogeotsenoz o’lchamli kattalik bo’lib, mavjud tabiiy chegaralarga 

ega.  Ekotizimlar  chegarasi  boshqa  tabiiy  ob‘ektlar  singari 

gorizontal  (maydon)  va  vertikal  (balandlik)  bo’yicha  bo’ladi. 

Ekologiyada bunga afsuski kam e‘tibor berilmoqda. Geografiya va 

geologiyani  xaritalash  lozim  bo’lganligi  uchun  bu  chuqur 

havoning  o’zgarishiga  litosfera  va  biosferaning  o’zi  sababchidir, 

asosan  atmosfera  uzoqroq  (10-1000  yilgacha),  gidrosfera  ming 

yillikdan  bir  qancha  million  yilgacha  b

ў

lgan  davrni 

¢

z  ichiga 

oladi.