Ўэбекистон Республикаси п резиденти қузуридаги д авлат ва ж ам ият қурилиш и академияси Ў эбекистон Республикаси Ваэирлар м ахкамаси

11.2.1-чизма
А хборот хавф си злиги объсктлари (А Х Б )'0
Давлат АХБ
Ташкилот АХБ
Шахс ЛХБ
Миллий маданий кадрият ва
аяъаиалар. Ахборот
ресурслари
Ахборот ресурсларининг
шакллаяишм, тарқатилиши,
фойдаланмлиши
Ахборот т«хпологиялари.
Ахборот инфратузилиаси
Фукароларипнг ахбиротларни
олкш. таркатиш ва
фойдалаииш хуқушври,
яеклашаи ахборотлар ва
иителлектуал мулкни
қимоялаш
Та шки лотнкя 
1 
корпоратия маданияти.
Тлжорат сири асб сири.
Хкэмат сири ва бошқа
чекланой ахборот.
Иятелжкг} ал иулк
Имиж Ташкилотнииг
ахборот
кнфратузилмаси
Шахс психикаси,
руқияти
Иятсллектуал мулк
Шахсий, оклавий
скр. Кагбий сир
Шахсий
маълумотлар.
Ишбилармонлик
иуфузи
Ахборот хавфсизлигига таҳдидлар ичида ахборот ху- 
ружи муҳим роль ўйнайди. Ахборот хуружи иқтисодий 
жиҳатдан миллий иқтисодиет беқарорлигини келтириб 
чиқариш, корхона фаолиятини издан чиқаришга, рақобат 
курашида мағлуб бўлиш, унинг бозорининг касод бўлиши,
111 Кояергина Т.Е. Эковомическая безспасность. Ростов-на-Дону , Феникс,
2007 -С 243; Боган К Бизнес-разведка. Внедрения передовьмс технологий.
Пер с англ под ред. БЛ.Резниченко - М.: Вершина, 2006. -С 28-37.
2 2 2
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

банкрот бўлиш, шахс иктисодий хавфсиалигига путур ет- 
казишга қарагилган ва ахборот усуллари ёрдамида давлат 
монополистик бирлашмалари, трансмиллий корпорация- 
лар таъсир доирасшш кенгайтиришга интилишдир
Ахборот хавфсизлиги миллий хавфсизликнинг бир қисми 
сифатида иқтисодий, молиявий, ҳарбий, экологик ва бош- 
КЗ барча турдаги хавфсизликлар билан чамбарчас боғлиқ- 
дир. Пқшсодии хавфсизликни тўғри ва ҳаққоний баҳолаш 
ўз вақтида олинган, ишончли ахборотга асосланади".
Мамлакат ахборот хавфсизлиш ахборот сохасида унинг 
миллий манфаатларининг ҳимояланиш ҳолатини ифодалайди.
Миллий манфаатларни ҳимоя қилиш анъанавий куч 
ишлатиш усулларидан ахборот усулларига ўтмоқда. Шу 
боисдан ахборот мамлакатларнинг ўзаро рақобатлашиш, 
бир-бирига таъсир кўрсатиш қуролига айланмоқда. Ах- 
борот қуроли - ҳарбий, мафкуравий потенциалнинг му- 
ҳим таркибий қисмига айланди.
Ахборот қуроли сифатида ахборот вируслари, электрон 
қопқонлари, икки ёклама фойдаланишга мўлжалланган дас- 
турлар, интеллектуал дастурий тизимлар вужудга келди.
Иқтисодиётда ахборот қуроли инфратузилма, компь- 
ютер ва алоқа тармоқлари, транспорт оқимлари, комму- 
никация каналлари ва воситалари, технологик ва молия- 
вий операциялар, оммавий ахборот воситаларини бош- 
кариш тнзимлариз-а таъсир кўрсатади. Ахборот қуролла- 
ри таъсирида давлат, хўжалик бошқаруви ёки унинг ало- 
ҳида томонларини ишдан чиқариш мумкин.
Ахборот хуружлари ва қуроллари орқдли аҳсши ёки унинг 
айрим табака ва қатламлари, асосан, ёшлар онгига таъсир 
кўрсатилади. Бу йўл билан уларнинг онгини назорат қилиш 
ҳамда бошқар
1
Ш
1
га интиладилар, Аҳопида ўз манфаатларига 
мос онгни шакллантириб, сўгара мамлакат сиёсий ва икшсо- 
дий ҳаётига, иировардида ҳудудига кириб келиняди
Ахборот хуружлари ва қуроллари орқали инсон онги- 
ии назорат қилиш ва бошқариш унинг мафкурасига, маъ- 
навиятига, руҳиятига таъсир кўрсатишдан бошланади. 1
1
11 Одинцов А.А. Экономическая и информационная беэопасность. 
Справочкик -М.: Иад. «Экаамен», 2005. -С 14-37.
2 2 3
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Инсоннинг маънавий ҳаети ахборот-ташвиқот, мафкура- 
вий, ғоявий таъсирга учраб, таъсир кўрсатувчи кўзла- 
ган мақсад томон ўзгаради.
Ахборот хуружи ва қуроли мафкуравий тажовуз, ху- 
руж воситасига айланади. Мафкуравий тажовуз - муайян 
миллат, жамият, давлатнинг тинчлиги ва барқарорлигига 
қарши каратилган, сиёсий ва конституцион тузутлни заиф- 
лаштириш ва бузишга йўналтирилган, фукаро ва жамият 
хавфсизлигига тахдид солувчи ғоявий-назарий карашлар ва 
унга асосланган амалиёт мажмуи. Мафкуравий тажовуз ёвуз 
кучлар ва ҳар хил марказлар томонидан бирон-бир мамла- 
катга нисбатан ичкаридан ёки ташкэридан туриб бевосита 
амалга оширила диган ғоявий бузғунчиликнинг бир шакли- 
дир. Улар ўз жирканч мақсадларига эришиш учун ҳар қан- 
дай усуллардан, одамларнинг диний, миллий ҳиссиётлари, 
ҳдётда мавжуд бўлган ижтимоий-иқгисодий қийинчшшклар- 
дан, шунингдек, замонавий техника, телекоммзшикация во- 
ситаларидан усталик билан фойдаланишга ҳаракат қилади12.
Бунинг оқибатида мамлакатда ижтимоий низолар, қара- 
ма-қаршиликлар юз бериб, ижтимоий сиёсий беқарорлик, 
фуқаролар уруши каби энг нохуш вазиятлар юэага кели- 
ши мумкин. Иқгисодий ҳаётда ахбпрот хуружлари, қурол- 
лари таъсирида хўжалик субъекти ўз товарларини бозор- 
ларда сота олмасдан, касодга учраши ва банкрот бўлиши 
мумкин. Шу боисдан ахборот хавфсизлигини таъминлаш 
жамият, давлат, шахс хавфсизлигини таъминлашнинг му- 
ҳим таркибий қисмига, зарурапта айланди.