E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»



Download 12,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/334
Sana23.01.2022
Hajmi12,93 Mb.
#403727
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   334
Bog'liq
Jahon tarixi

3 0 -y illa rd a
 
iqtisodiy  ahvol
A Q SH dek qudratli  rivojlangan davlat  ham   iqtiso- 
diy  inqirozni  chetlab  o ‘ta  olm adi.  1929-yilning 
kuzida  A Q S H da  iqtisodiy  inqiroz  boshlandi.  Bu 
inqiroz  boshqa  davlatlarga  ham   keng  yoyildi  va  u jah o n   iqtisodiy  inqiroziga 
aylandi.  Inqirozga  ortiqcha  ishlab  chiqarish  sabab  b o ‘ldi.  Iqtisodiy  inqiroz 
AQSH  uchun  eng  k o ‘p  talafot  keltirdi.  Shuning  uchun  ham   u  «Buyuk 
depressiya» deb  nom  oldi.  C huno nchi,  inqiroz tufayli A Q SH da sanoat  ishlab 
chiqarishi  deyarli  50  foizga  qisqardi.  10  m ing  bank  sindi.  130  m ingga yaqin 
savdo  va  sanoat  firm alari  bankrot  b o ‘ldi.  Ishlab  chiqarilgan  tovarlar  sotil- 
m ay  qoldi.  N atijada  ular  yo‘q  qilina  boshlandi.
Ishchilarga  t o ‘lab  kelinayotgan  yillik  ish  haqining  um um iy  sum m asi  15 
m lrd  d o lla rd a n   6  m lrd  d o lla rg a   tu sh ib   q o ld i.  19 3 3 -y iln in g   b o sh id a  
m am lakatda  ishsizlar  soni  17  m ln  kishini  tashkil  etdi.  Bu  AQSH  tarixida 
eng yuqori  ko‘rsatkich edi.  M am lakatda ishsizlikni sug‘urtalash haqida qonun 
yo‘q  edi.  N atijada  ochdan  o iis h   hollari  ham   yuz  berdi.  Inqiroz  AQSH 
qishloq xo‘jaligi  uchun  ham ayanchli  b o id i.  Xarid  narxining pasayishi ferm er 
xo‘jaliklarini  halokat  yoqasiga  olib  keldi.
Prezident  G u v er  (1928— 1932)  hu kum at  korxonalari  sinishining  oldini 
olish  m aqsadida  3,5  mlrd  dollarlik  kapitalga  ega  b o ig a n   m oliyaviy  qayta 
qurish  korporatsiyasini  tashkil  etdi.  H ukum at  Federal  ferm er  kengashiga 
500  mln  d ollar  mablag*  ajratdi.  U ning  m aqsadi  tovarlarning  bozordagi  nar- 
xini tushirm asdan saqlashni  ta ’m inlash edi.  Biroq bu tadbirlar yetarli  sam ara 
bermadi.
«Buyuk  depressiya»  om m aviy  stachka  harakatining  boshlanishiga  sabab 
b o id i.  Ishsizlar V ashington  shahriga yurish boshladilar.  Bu yurishlar «ochlar 
yurishlari»  deb  nom   oldi.  H ukum at om m aviy harakatlarni shafqatsizlik bilan 
bostirdi.
1932-yilda  A Q S H da  b o i i b   o ‘tgan  prezidentlik 
saylovida  D em okratlar partiyasi nom zodi  Franklin 
D elano  Ruzvelt  g ‘alaba  qozondi.
U  A Q SH   tarixida  eng  m ashhur  prezident  sifatida  nom   qoldirdi.  AQSH 
K onstitutsiyasiga  k o ‘ra,  b ir  kishi  k etm a-k et  ikki  m arta  p re zid en t  etib 
saylanishi  m u m kin  b o ig a n   holda  F.  Ruzveltga  kelganda,  davr  nuqtayi 
nazaridan  kelib  chiqib,  K onstitutsiyaning  bu  talabini  buzishga  to ‘g ‘ri  keldi. 
U  to ‘rt  m arta  ketm a-ket  prezidentlikka  saylandi.
X o‘sh,  F.  R uzvelt  (1882— 1945)  q an d ay   xizm atlari  evaziga  bu n d ay  
buyuklikka  erishgan?  U  A Q SH ni  iqtisodiy  inqirozdan  qutqarish  va  uning 
buyukligini  saqlab qolishning  h ar tom onlam a puxta ishlangan  rejasini  yarata 
oldi  va  uni  hayotga  t o i a   tatbiq  qildi.  Bu  A Q SH   tarixiga  F.  Ruzveltning 
«yangi  y o ii»   nom i  bilan  kirdi.  Yangi  y o ‘l  —  A m erika  iqtisodiyotida  keng 
miqyosli  islohotlar  o ik a z is h   y o ii   edi.
U ning  m ohiyati  ishlab  chiqarish  vositalariga  xususiy  m ulkchilikni  t o i i q  
saqlab  qolgan  holda,  davlat  boshqaruvini  iqtisodiyotga  va  ijtim oiy  m u n o -

Download 12,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   334




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish