Biroq afrikaliklar irqchilar rejimi o ‘zlariga taq dim etgan taqdirga tan
berganlari yo‘q. U lar XX asrning eng jirkanch hodisalaridan biri —aparteid
siyosatiga qarshi qurolli kurash olib bordilar. Bu kurashga Afrika Milliy
Kongressi (AM K) rahbarlik qildi. A M K maqsadi — Janubiy Afrikada irqidan
q a t’i n az ar barcha fuqaro q o n u n oldida teng b o lis h in i ta'm in lay d ig an
dem okratik davlat barpo etish edi. Bu partiyaga XX asrning buyuk siyosat
va davlat arboblaridan biri N. M andela rahbarlik qildi.
Afrika xalqining bu kurashi xalqaro taraqqiyparvar k u ch lar to m on idan
q o ‘llab-quvv atlandi. H u k u m at tu b ah o lin in g o ‘z h a q -h u q u q i yo‘lidagi
kurashiga qarshi shafqatsiz kurash olib bordi. Biroq afrikaliklar kurashini
to ‘xtatib b o ‘lmadi.
1989-yilda JAR prezidentligiga F. Klerk saylandi. U davr realligini
hisobga olib siyosat yurituvchi arbob edi. F. Klerk agar aparteid siyosati
bekor qilinm asa, u oxir-oqibatda oq tanlilarni to ‘la halokatga olib kelishi
m um kinligini anglab yetdi va 1990-yilda A M K faoliyatini taqiqlashni bekor
qilish to ‘g ‘risidagi q onun qabul qilindi. U ning rahbari N . M andela 1991-
yilda um rbod qam oq jazosidan ozod etildi. (U 27 yildan beri qam oqda
edi.) M am lakatda harbiy holat bekorqilindi. Barcha fuqarolam ing, irqlam ing
tengligi e ’lon qilindi.
1993-yilda barcha irq vakillarining tengligi asosida um um iy parlam ent
saylovi o ‘tkazilishi to ‘g‘risida bitim imzolandi. Ayni paytda oq tanlilar huquqi
ham kafolatlanadigan b o ‘ldi.
Saylov 1994-yilning 2 6 -a p relid a o ‘tkazi)di va u n d a A M K t o ‘Ia g‘alaba
qozondi. N . M andela JA R ning birinchi qora tanli P rezid en ti etib saylandi.
Shu ta riq a eng jirk a n c h illat — ap a rteid n in g to ‘la b arh am top ish iga asos
yaratildi. A frika q it’asida m u stah k am tin ch lik y o ‘lidagi asosiy t o ‘siqlardan
biri — irq ch ilik n i b a rta ra f etish y o iid a g i buyuk x izm atlari u chu n h ar
ikki arb o b — N. M an d ela va F. K lerklar 1993-yilda T in ch lik uch un
xalq aro N o b e l m ukofotiga sazo vor b o id ila r. 1999-yil 2-iy u n d ag i saylov-
lard a N . M a n d e la n in g safdoshi T abo M bek u P re z id e n tlik lavozim ini
egalladi.
Afrika q it’asi davlatlarining iqtisodiy taraqqiyot
darajasi bir xil emas. C hu n o n ch i, tropik Afrika
Shimoliy va Janubiy Afrikadan keskin farq qiladi.
T ropik Afrika davlatlari q it’aning eng qoloq
davlatlaridir. Dunyo aholisining 10 foizini tashkil etuvchi Afrika q it’asida
dunyo sanoat m ahsulotining atigi 1 foizi ishlab chiqariladi, xolos. Bu yerdagi
y an a b ir en g katta m u a m m o — ah o lin i o z iq -o v q a t b ilan t a ’m inlash
m u am m osidir.
B ugungi k unda A frikada q it’a ah olisining deyarli 50 foizi qash sho qlik-
da yasham oqda. O ziq-ovqat ishlab chiqarish aholi o ‘sishiga nisbatan tobora
orqada qolib borm oqda. Yana bir jiddiy m uam m o, etnik q irg in la r, m ojarolar
Do'stlaringiz bilan baham: