E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»

YEXHT  Istambul
 
sammiti
158

---

dedi:  «Bugungi  kunda xalqaro  m aydonda  «sovuq  urush»  k o ‘rinishlari o ‘rnini 
b ir-b iri  b ilan   b irlashib,  to b o ra   keng  k o ‘lam li  va  h u ju m k o r  m ohiyat  kasb 
etayotgan  ashaddiy  m illatchilik va separatizm ,  diniy ekstrem izm  va xalqaro 
terrorizm   kabi  illatlar egallayotganini  isbotlab  o ‘tirishning  hojati  yo‘q...
Bugungi  kunda  biz  radikal  kayfiyatdagi  m arkazlarning  diniy ekstrem izm  
va  terrorizm ni  tarqatishga  qaratilgan  uzoqni  k o ‘zlovchi  rejalariga,  m intaqa 
davlatlarini  o ‘zlari  tanlagan  dem okratik,  huquqiy  va  dunyoviy  taraqqiyot 
yo ‘lidan  qaytarishga  urinishi  hollariga  duch  kelm oqdam iz.
B uni  T o jik is to n d a g i  v o q e a la r,  y a q in d a   T o s h k e n td a   y uz  b e rg a n  
p o rtla sh la r,  b o sq in c h ila r  g u ru h larin in g   m u staq il  Q irg ‘izisto n  jan u b ig a 
surbetlarcha bostirib  kirishi  ham da barchaga m a ’lum  boshqa faktlar isbotlab 
turibdi».
I. 
A.  Karimov  lstam bul sam m itida  Xavfsizlik  Xartiyasi  loyihasi yuzasidan 
quyidagi  takliflarni bildirdi:  Birinchidan,  Y E X H T ning  m intaqaviy xavfsizlik, 
ju m lad an ,  M arkaziy  Osiyo  b o ‘yicha  m intaqaviy  xavfsizlik  tizim ini  shakl- 
lantirishda  yanada  faolroq  b o iish i;  ikkinchidan,  Y E X H T ning  xalqaro  zid- 
diyatlarning  oldini  olishga  qaratilgan  xalqaro  organ  sifatidagi  vazifalarini 
aniq  belgilash,  shuningdek,  uning  iqtisodiyot  va  ekologiya  sohalarida  tu t- 
gan  o i n i n i   m ustahkam lash;  u ch in ch id a n ,Y E X H T   tizim in i  isloh  qilish. 
Islohotning maqsadi  —Y EX H Tni bugungi  ijtim oiy-siyosiyjarayonlaroqim iga 
m o slash tirish ,  bu  tash k ilo tn i  hayot  keltirib  ch iq aray o tg an   yangi-yangi 
m uam m olarni  hal  etishga  k proq  jalb  etish.
Ayni paytda  I. A.  Karimov  Istam bul sam m itida xalqaro terrorizm ga qarshi 
kurash  m arkazini  tashkil  etish  masalasini  keskin  q o ‘ydi.  Bu  m arkazning 
asosiy  vazifasi  terrorizm   k o iin ish la ri  bilangina  em as,  eng  avvalo,  xalqaro 
terrorizm ni  m ablag‘  bilan  ta ’m inlayotgan,  q o ilab -q u v v atlay o tg an ,  qurol- 
y a ro g ia rn i joylarga jo ‘natayotgan  m anbalarga  qarshi  kurash  b o ‘yicha  qabul 
qilingan  qarorlarning  so ‘zsiz  bajarilishi  bo‘yicha  faoliyatlarni  m uvofiqlash- 
tirishdan  iborat  b o iish i  lozimligi  t a ’kidlab  o ‘tildi.
Istam bul  sam m iti dunyoga  O ‘zbekiston so ‘zining q ud ratini,  uning siyosiy 
irodasini  va  ja h o n   tara q q iy o tig a  kuchli  ta ’sir  k o ‘rsatishi  m um kinligini 
nam oyish  etdi.
1996-yil  Shanxayda,  1997-yil  M oskvada  b o iib  
 tgan  Xitoy,  Rossiya,  Q o z o g isto n ,  Q irg iziston  
va Tojikiston davlat rahbarlarining sam m itida harbiy 
sohada ham da chegara  hududlarida o ‘zaro ishonchni  m ustahkam lash,  qurolli 
kuchlarni  qisqartirish  to ‘g ‘risida  shartnom a  im zolandi.  2001-yil  iyun  oyida 
Shanxay sam m iti  b o iib  
0
‘tdi.  U ning  ishida 0 ‘zbekiston  Respublikasi  Prezi- 
denti  Islom   K arim ov  qatnashdi  va  0 ‘zbekistonning  «Shanxay  forumi»ga 
t o i a   huquqli  a ’zo b o iish i  to ‘g ‘risida bayonot  im zolandi.  O ‘zbekiston  Prezi- 
d entining   taklifi  bilan  «Shanxay  forumi»  Shanxay  H am korlik  Tashkiloti 
(S H H T ) deb o ‘zgartirildi.